Wie krijgt het hoederecht en hoe een goed ouder zijn na de scheiding?
Het is overduidelijk dat de ontwikkeling van het kind het best verloopt als het een loyaal en warm contact kan hebben met beide ouders. Om af te wegen of beide ouders contact mogen hebben met het kind na de scheiding mogen slechts zeer ernstige contra-indicaties meegenomen worden, zoals een verleden van misbruik en mishandeling van het kind, een ouder die een heel slecht voorbeeld is, er is geen minimum aan hechting met het kind, ernstig onvermogen van de ouder, te grote geografische afstand... Ook het kind zelf moet het willen, maar dat kan gestimuleerd worden.
Vragen die beantwoord moeten worden:
- Wat willen de ouders zelf? En wat wil het kind?
- Wat is in het belang van het kind?
- Welke afspraken moeten worden gemaakt? Het kunnen en willen nakomen van de afspraken is een belangrijke indicator voor de capaciteit van de ouder om het belang van het kind te dienen (het kind heeft een ondersteunende omgeving nodig).
- Is er overeenstemming tussen de ouders? Kunnen zij een onderscheid maken tussen de partnerrelatie en de ouder-kindrelatie zodat hun woede tegenover elkaar de zorg en de opvoeding van het kind niet belemmert?
- Kunnen beide ouders instaan voor de zorg en de opvoeding van het kind? Kunnen ze de behoeften van het kind verzekeren: behoefte aan toezicht, aan ondersteuning bij cognitieve ontwikkeling, … Is de ouder een goed model voor het kind?
Criteria voor /tegen gezamenlijk hoederecht
- Beide ouders willen het // een van hen of beiden willen het beslist niet.
- Beide ouders zijn in staat hun negatieve gevoelens tegenover elkaar te onderdrukken zodat ze in staat zijn tot effectieve zorg voor het kind // een of beide ouders missen deze bekwaamheid.
- Beide ouders geven prioriteit aan de behoeften van het kind // de ouders zijn te boos om voorrang te geven aan de behoeften van het kind.
- Beide ouders kunnen met elkaar communiceren en overleggen// de ouders kunnen het over de opvoeding niet eens worden
Andere pro-argumenten:
- broers en zussen kunnen bij elkaar blijven
- ondersteunend contact met familie van moeders- en vaderszijde blijft bewaard
- het kind had voordien een goed contact met de ouder
- de continuïteit (omgeving, school, vrienden) wordt maximaal gewaarborgd.
Hoe het vertellen aan de kinderen?
Aan de kinderen vertellen dat je gaat scheiden is een van de moeilijkste taken bij scheiding, vooral omdat de ouders vrezen dat het kind het niet zal begrijpen, of dat het er erg onder zal lijden. De meeste jonge kinderen (80%) worden er dan ook niet op voorbereid en zijn volkomen verrast als de ouders uiteengaan. In die periode hebben de kinderen juist veel ondersteuning nodig en de verzekering dat goed voor hen gezorgd zal worden.
Hoe hen er op voorbereiden:
(1) Zeg het pas als de scheiding zeker is. Het is het best als beide ouders samen het zeggen aan de kinderen om hen te verzekeren dat beiden nog ouder zullen blijven. Op die manier zal de ene ouder die het moet zeggen zich later niet gedumpt voelen en belast met en vreselijke opdracht.
(2) Bespreek vooraf wat je zult zeggen en probeer het eerst eens uit. Geef bij de uitleg aan de kinderen geen oordelen over de andere ouder. Geef een duidelijke een eenvoudige verklaring: er zijn problemen in het huwelijk en de ouders kunnen niet langer meer samen leven.
(3) Neem voldoende tijd om de vragen van de kinderen te beantwoorden en bereid je erop voor ze zo eerlijk mogelijk te beantwoorden.
(4) Neem je voor geen woede te uiten en discussie met de andere ouder te vermijden. Het gaat bij dit gesprek met de kinderen niet om uw gevoelens, maar het gaat erom hoe om te gaan met de gevoelens, angsten en behoeften van de kinderen.
(5) Vertel het aan alle kinderen samen: dit bevestigt voor hen dat het nog altijd om een gezin gaat en dat in het belang van allen je zoveel mogelijk dingen samen doet.
(6) Bereid je voor op het huilen en op de gevoelens van woede en angst bij het kind. U moet hen de kans bieden deze gevoelens te uiten want dat maakt voor hen duidelijk dat u er later ook mee zult kunnen omgaan.
Wat zeggen:
(1) Zeg dat mama en papa normaal gezien heel veel van elkaar houden, maar dat ze nu niet meer gelukkig zijn samen en dat zij beslist hebben apart te gaan wonen. Zeg ook wat je allemaal hebt geprobeerd om toch bij elkaar te kunnen blijven, maar het heeft niet geholpen. Zeg dat het huwelijk nu zal eindigen en dat jullie niet meer samen zult wonen, maar de relatie met mama èn met papa zal intact blijven.
(2) Stel de kinderen gerust over waar ze zullen wonen en dat het dagelijks leven niet echt zal veranderen.Geef kleine kinderen concrete voorbeelden.
(3) Maak duidelijk en concreet wat er zal veranderen, bijvoorbeeld dat men voortaan niet meer samen op vakantie zal gaan..
(4) Stel duidelijk dat de kinderen niet de oorzaak zijn van de scheiding en dat zij niets kunnen doen om de relatie te herstellen.
(5) Zeg de kinderen dat ze van hun beide ouders kunnen blijven houden en dat ze niet moeten kiezen. Ze kunnen ook hun vragen aan beide ouders stellen.
Welke houding kunnen gescheiden ouders het best aannemen?
Gescheiden ouders zijn minder goed in staat de regels consequent te hanteren en voldoende toezicht te houden. Bijv. zijn ze nu eens heel streng en op een ander moment wordt het probleemgedrag getolereerd of genegeerd. Dit kan variëren met de mate waarin ze zich gefrustreerd voelen. Dit inconsequente gedrag leert het kind dat het altijd kan proberen de regels te overschrijden omdat er altijd kans is dat er geen straf zal volgen.
Gescheiden ouders zijn ook meer geneigd tot dwang en tot controle. Maar als ze orders geven, controleren ze niet altijd op ze worden opgevolgd. Als het kind op een normale of begrijpelijke manier zich verzet, hebben deze ouders vaak minder geduld of ze hebben niet de energie om met dat verzet geduldig om te gaan.
Als er hevige conflicten zijn tussen de ouders kunnen ze minder affectief zijn tegenover hun kinderen of ze makkelijker emotioneel verwerpen. Zij kunnen zich te veel gaan bemoeien met het eigen leven van het kind en dat leidt bij deze kinderen tot agressie. Andere ouders worden ten gevolgen van de conflicten depressief en trekken zich ook van hun kinderen terug
Hoe een goede alleenstaande ouder zijn:
- houdt uw woede bedekt
- maak geen ruzie met de andere ouder terwijl de kinderen erbij zijn
- uit geen negatieve kritiek over de andere ouder
- nodig de andere ouder uit op feestjes of andere belangrijke gebeurtenissen
- zeg niet aan de andere kinderen dat jouw nieuwe partner de andere ouder heel goed zal vervangen; laat hen kennismaken met de nieuwe partner en biedt hen de gelegenheid om langzaam aan zijn/haar aanwezigheid te wennen. Vooral de nieuwe ouder komt inwonen moet goed afgesproken worden hoe hij/zij met de kinderen zal omgaan en welke houding moet worden aangenomen.
- Laat toe dat jouw kinderen foto’s van jouw ex bewaren. Verplicht hen niet tot kiezen tussen jou en jouw ex
- Zorg ervoor dat jouw zonen met mannelijke rolmodellen in contact komen, bijv, in sportclubs.
Gescheiden moeders:
De gescheiden moeder heeft problemen met haar ouderrol als zij depressieF, angstig en gespannen is. Dit komt bij vrouwen na de scheiding vaak voor, maar het verbetert sterk in het tweede jaar na de scheiding.
De aanpassing van de ouder en van het kind staan sterk met elkaar in verband. Als de moeder gespannen is, dan worden de kinderen het ook en wordt de moeder-kind relatie problematisch. Tussen depressiviteit van de moeder en gedragsproblemen van de kinderen is er een aangetoond verband.
Onderzoek is over een zaak heel duidelijk: kwaad vertellen over de vader is een van de ergste fouten die een moeder of een familielid kan maken. Het veroorzaakt loyaliteitsconflicten, wrok, verlies de vader te verliezen, vrees verworpen te worden. Kinderen houden zoveel van hun vaders als van hun moeders en als de ene ouder de ander verbaal aanvalt is er druk te moeten kiezen. Dit is een no-win situatie en veel kinderen worden boos op de ouder die hen in deze positie brengt. Ook bij problemen zeggen dat het kind op zijn vader lijkt, brengt de angst teweeg ook verworpen te worden.
Gescheiden vaders
USA:
- slechts 3,5% van de kinderen van gescheiden ouders leeft bij de vader
- 20% van de gescheiden moeders vindt het niet nodig dat de kinderen contact met hun vader behouden
- 40% van de kinderen hebben het afgelopen jaar hun vader niet gezien. Rechtbanken reageren snel als de alimentatie niet wordt betaald, maar niet als de moeder de omgangsregeling niet nakomt.
De afwezigheid van een vaderfiguur heeft vaak een negatieve invloed op de invloed van de kinderen:
- 72% van de jonge moordernaars, 60% van de verkrachters, 80% van de jongeren in psychiatrische ziekenhuiizen werden opgevoed zonder vader in het gezin.
- 59% van de gevangenen werden opgevoed zonder vader in het gezin.
- Kinderen zonder vader lopen twee keer meer kans om voortijdig de school te verlaten, ze hebben gemiddeld lagere cijfers voor lezen en rekenen,
- Deze kinderen vertonen 11 keer vaker gewelddadig gedrag
- ¾ van de zelfmoorden door jongeren wordt gepleegd door jongeren uit een eenoudergezin.
Maar er zijn ook studies die aantonen dat verder contact met de vader samengaat met grotere onaangepastheid bij de kinderen (vooral als er conflicten zijn tussen de ouders). Maar het is niet duidelijk of dat onaangepaste gedrag het gevolg is van dat contact of dat het regelmatig contact juist wordt gelegd omwille van het onaangepaste gedrag. De biologische vaders komen vaak terug in beeld als er problemen zijn met het kind. Welke invloed het contact met de andere ouder heeft wordt bepaald door de relatie tussen de gescheiden ouders. Een vader die alles doet om een goed contact met zijn kinderen te hebben maar in hun bijzijn met haar ruzie maakt, ondermijnt zijn mogelijke gunstige invloed op de kinderen.
Veel studies wijzen op het gunstig effect op het kind als het contact houdt met de vader: minder geïnternaliseerde problemen zoals depressie, teruggetrokken gedrag en angstig gedrag. Zonen die hun vader niet mogen zien hebben vaker problemen met autoriteiten en er zijn niet alleen thuis, maar ook op school en elders problemen.
Sommige moeders beschuldigen de vader van seksueel misbruik. De kinderen kunnen dit bevestigen omdat zij afhankelijk zijn van de moeder en haar liefde willen of omdat de moeder het meest controle heeft over de kinderen. Als er geen sprake is van scheiding zou 10% van de beschuldigingen van seksueel misbruik vals zijn; bij scheiding zou dit tot 75% kunnen oplopen.