Ahmet was pas 13 toen hij voor het eerst werd aangehouden. Tien jaar later heeft hij het langste strafblad van alle criminelen in de wijk. Hij heeft meerdere geweldsdelicten gepleegd. Hij heeft geen enkele opleiding afgerond, heeft nog nooit gewerkt en heeft een schuld van 11.000 euro. Zijn vader heeft hij amper gekend en zijn moeder is onlangs gestorven.
Op een gegeven moment wil hij zijn leven een andere wending geven en hij vindt werk. Als hij zijn eerste salaris zou ontvangen, wordt er echter volledig beslag op gelegd wegens zijn schulden. De hoogste schuld heeft hij bij het Justitieel Incasso Bureau. De hulpverlener schakelt schuldbeheer in, regelt een woning en vindt voor hem een nieuwe baan. Hij krijgt via schuldbeheer 50 euro per week en daar moet hij het mee doen. De hulpverlener leert hem thuis koken om zuiniger te kunnen leven. Ahmet ziet hoe zijn collega’s een leuk leventje leiden, terwijl hij zelf nauwelijks iets kan overhouden om uit te gaan. Een dieptepunt komt als schuldbeheer ook beslag legt op het vakantiegeld. Met dit geld had Ahmet het graf van zijn moeder in Marokko willen bezoeken. De hulpverlener slaagt erin om gedurende één jaar Ahmet aan het werk te houden, ondanks de precaire financiële situatie. Gedurende dit jaar ging een flink deel van zijn inkomen naar de schuldafbetaling. Desondanks is de schuld nu opgelopen tot 13.000 euro wegens de oplopende interesten op de nog niet afgeloste schulden. Ahmet geeft zijn werk op. Hierdoor heeft hij ook geen recht op een uitkering en hij wordt uit zijn woning gezet.
De invoering van de wietpas komt voor Ahmet als een geschenk uit de hemel. Binnen de kortste keren dealt hij in hasj. Als hij op een keer wordt aangehouden, betaalt hij onmiddellijk en contant de boete van 400 euro om te voorkomen dat hij in de politiecel belandt. Hij draagt dure merkkledij en kan eindelijk zijn vrienden trakteren en meisjes versieren.
Dit is een voorbeeld dat ik onlangs heb meegemaakt. Mijn medewerkster heeft twee jaar lang met volle inzet hem begeleid en waar mogelijk ondersteund. Helaas kan ze geen duurzame oplossing bieden. Een jongen als Ahmet kan onmogelijk rondkomen met 50 euro in de week. Had hij bemiddelde ouders gehad, dan hadden zij al lang zijn schulden betaald, vooral op het moment dat hij een wending in goede zin aan zijn leven wenste te geven. Was hij een student geweest, dan zou de overheid heel coulant omgaan met de opgelopen studieschuld.
Voor ons was duidelijk dat Ahmet af wilde van zijn crimineel gedrag. Hij heeft tenslotte tot nog toe volgehouden om niet te gaan stelen, ondanks de zeer precaire financiële en materiële situatie. Het was vreselijk om te zien dat de politie hem nog steeds als een gevaarlijke crimineel behandelde, terwijl hij al twee jaar delictvrij was. Nu hij dealde werd hij als een recidivist beschouwd. Omdat we meerdere gelijkaardige gevallen in behandeling hadden, werd ons project voortijdig stopgezet omdat in de berekening van de recidive geen onderscheid werd gemaakt tussen geweldsdelicten en dealen.
Wat zou hier moeten gebeuren om jongeren als Ahmet op het rechte pad te houden:
- als de hulpverlener kan aantonen dat de jongere van goede wil is en echt een andere wending aan zijn leven kan geven, dan worden de schulden voor een periode van vijf jaar opgeschort. zodat hij volledig over zijn salaris kan beschikken.
- onder dezelfde voorwaarde verwerft de jongeren een verklaring van goed gedrag, zodat hij kan gaan solliciteren. Hij moet het eerste jaar verder meewerken met de hulpverlener.
- voor deze jongeren wordt vanuit de hulpverlenende instantie gezorgd dat een ‘netwerk van solidariteit’ ontstaat. Dit netwerk bestaat uit mensen die om de jongere geven: bijvoorbeeld een werkgever die hem een kans wil geven, een familielid waar hij altijd onderdak kan vinden, een sportcoach die hem toelaat in de sportclub, enzovoort.
Meer hierover in mijn voorstel voor de aanpak van de criminaliteit op lokaal niveau (LINK)