Een strategisch, wijkgericht beleidsplan
stap 1: identificatie van de doelgroep
Welke jongeren precies plegen herhaaldelijk min of meer ernstige delicten of zorgen voor veel overlast in de wijk?
bronnen: politie, jeugdrechtbank, scholen, wijkteams, ...
stap 2: analyse van frequentie en ernst van het probleem
Welke delicten komen het meest voor, waar en op welke tijdstippen? Waardoor wordt het veiligheidsgevoel van de burgers het meest aangetast? Wat zijn de kenmerken van de jonge criminelen en hun achtergrond?
bronnen: wijkagenten, straathoekwerkers, stadstoezicht, ...
stap 3: voorlichting aan politie, openbaar ministerie, jeugdrechtbank, scholen over het plan van aanpak
stap 4: training van een team jeugdhulpverleners in intensieve begeleiding van jonge criminelen
stap 5: in scholen waar de doelgroep is ingeschreven: training van leerkrachten in het leren omgaan met probleemgedrag en geweld op de school
stap 6: start van de begeleidingen met procesmatige evaluatie.
Elke fulltime jeugdhulpverlener begegeleidt 5 jongeren
Het team van jeugdhulpverleners zoekt samenwerking met betrokken volwassenen die een ‘netwerk van solidariteit’ rondom de jongeren vormen (leerkrachten, werkgevers, sportcoaches, ...)
Voor de ketenpartners en de burgers van het netwerk wordt halfjaarlijks een conferentie georganiseerd om het verloop van het strategisch plan toe te lichten.
stap 7: begeleiding van x aantal jongeren. Gemiddelde duur per jongere: 8 maanden.
stap 8: eindevaluatie op het einde van het derde jaar. Het netwerk van solidariteit neemt de taak van de jeugdhulpverleners over.
Het formele netwerk van jeugdzorg wordt vervangen door het informele toezicht van burgers in de wijk. De jeugdzorg kan zich nu meer richten op preventie in samenwerking met de scholen.
duur
stap 1 tot en met stap 5: drie maanden
stap 6 tot en met stap 8: drie jaar
kosten
Stel dat in een gemeente 50 jongeren behoren tot de doelgroep. Alle jongeren worden in de loop van drie jaar behandeld.
Bij geen effectieve begeleiding: bij een gemiddeld verblijf van 1 jaar in de jeugdgevangenis bedragen de totale kosten 12.500.000 euro (bron: Nederlandse Rekenkamer; dit bedrag omvat alle kosten van politie, gerecht, advocaten, detentie, reclassering). Recidive na detentie: 66% binnen 6 maanden.
Bij effectieve begeleiding: bij een gemiddelde behandeling van 8 maanden bedragen de totale kosten voor de behandeling van 50 jonge criminelen (inclusief de trainingen, de supervisie van de jeugdhulpverleners en de evaluatie): 750.000 euro. Recidive binnen 18 maanden na de behandeling: 23%.
Na opheffing van het project nemen de burgers de taken van de jeugdzorg in eigen handen.
Voor de gemeente blijven de kosten beperkt indien met Bureau Jeugdzorg de afspraak wordt gemaakt tijdelijk medewerkers te detacheren bij dit project. De kennis en ervaring met deze methodiek wordt daarna geïmplementeerd in deze instelling.
Resultaten
Zie artikel in Tijdschrift voor Orthopedagogiek ( LINK pdf )
In vorige gelijkaardige projecten werden de volgende resultaten behaald:
Arnhem (1997-2001): de eerste groep van 16 jonge criminelen pleegde gedurende de zes maanden voorafgaand aan de begeleiding samen 30 delicten, waaronder 8 geweldsdelicten. Eén jaar na het beëindigen van de begeleiding werd opnieuw een periode van zes maanden onderzocht en toen hadden ze samen zes delicten gepleegd en geen enkel geweldsdelict.
Roermond (2011): van de eerste groep van 16 jonge criminelen bleven er 11 delictvrij gedurende de begeleiding.
Handleiding en leiding project
Acker, J.C.A. van (2010). Jeugdzorg en reclassering: harde kern jongeren en Marokkaanse relschoppers. Antwerpen: www.ministrando.org (INFO en BESTELLEN) 2de herziene druk, januari 2013 (met nieuwe casussen en evaluatie-onderzoek)
Dagelijkse leiding, trainingen, supervisie en evaluatie: prof. dr. Juliaan van Acker (curriculum vitae)
BUREAU JEUGDZORG SAMEN MET VRIJWILLIGERS IN DE WIJK: DÉ WEG NAAR MEER VEILIGHEID EN NAAR BETERE KANSEN VOOR ALLE JONGEREN