namen en gegevens die tot identificatie kunnen leiden zijn gewijzigd
E-mail van de moeder
Beste Juliaan,
Wat ben ik blij dat ik jouw site gevonden heb!!!!
Ik ben Tracey, alleenstaande moeder van Olivier, een vijftienjarige enorm puberende jongen.
Toen Olivier zeven jaar was zijn we gescheiden en tot voor kort leefde Olivier een week bij zijn vader en een week bij mij.
Nu woont hij fulltime bij mij en dat zorgt soms voor enorme problemen.
Olivier is bij zijn vader enorm los opgevoed en eigenlijk mag ik wel stellen… een beetje verwaarloosd. Hij is met zijn vader ontelbare keren verhuisd, van de ene relatie naar de andere. Hij heeft nooit standvastigheid gekend en heeft altijd alles moeten achterlaten, huisdieren, andere kinderen, kortom een beetje een nomadenleven.
Dat is de situatie in een notendop.
Bij mij is alles gestructureerder en dat zorgt voor problemen.
De laatste tijd is hij geweldig onbeleefd en heeft voor niks geen respect meer.
Een voorbeeldje: gisteren vroeg ik hem gewoon eens te stofzuigen omdat zijn vrienden mijn vloer vuilgemaakt hadden en hij begon weer….
Hij ontkent onbeleefd te zijn, blijft voortdurend verbaal aanvallen en maakt mij zelf uit voor lafaard als ik hem zeg erover te zwijgen.
Hij daagt mij enorm uit, alleen en ook in bijzijn van zijn vrienden.
Nu komt er soms ook agressie aan te pas, verleden week had ik zijn gsm afgepakt voor de avond en hij volgde mij naar mijn kamer en deed zeer agressief.
Dat vind ik te ver gaan, ik kan mij dan ook niet inhouden en voor ik het weet heb ik hem vast met als gevolg blauwe plekken op zijn armen van te nijpen.
De dag nadien is voor mij een ramp omdat ik mij dan geweldig schuldig voel.
We hebben nochtans een soort contractje opgemaakt in december, ons ‘samenlevingscontract’ met zeer duidelijke afspraken omtrent vrije tijd, gedrag, straffen enzovoort.
Hoe kan ik het best op zo’n gedrag reageren zonder het te laten escaleren?
Alvast bedankt en hopend op een antwoord , Tracey
Mijn advies dezelfde dag
Beste Tracey,
Je zult wellicht al van anderen gehoord hebben dat pubers vaak erg brutaal kunnen zijn tegenover hun ouders. Je wordt nu erg uitgedaagd door Olivier en hij wordt ook agressief. Je gaat dan zelf boos en agressief reageren en ik begrijp dat je je dan erg schuldig gaat voelen.
Het is niet eenvoudig om zomaar een advies te geven. Daarvoor zou ik meer informatie moeten krijgen. Ik vermoed uit wat je schrijft dat je zelf goed inzicht hebt in wat er precies gaande is en dat je ook al een contract hebt geprobeerd. Helaas bleef dit zonder het gewenste resultaat.
Heb je al eens mijn praktijkvoorbeelden gelezen op mijn website? Of kijk eens in mijn boek 'Zorgenkinderen; Omgaan met opvoedingsproblemen’. Daar staat een hoofdstuk in over wat ouders van pubers moeten weten en een hoofdstuk over een opstandige puber. Dat boek is in de meeste bibliotheken te leen.
Ik kan je alvast wat adviezen geven met betrekking tot de problemen die je nu hebt:
1. Op onbeleefd gedrag kan je best reageren door niet te reageren. Dus compleet negeren. Ga desnoods tien keer na elkaar de kamer uit of loop een blokje om. Dat moet je dan wel minstens twee weken kunnen volhouden.
2. Als hij vriendelijk is of behulpzaam geef hem dan alle aandacht.
3. Na een felle ruzie, kan hij bijvoorbeeld tien minuten later terug bij je komen en doen alsof er niets is gebeurd. Begin dan in elk geval niet te zeuren over wat er is gebeurd, want dan begint de ellende opnieuw. Vergeten en vergeven is een belangrijk advies voor de omgang met pubers.
4. Over drie jaar is Olivier een volwassen man! Hij moet leren zelfstandig beslissingen te nemen. Als moeder moet je niet alles regelen voor hem en ook niet alles controleren. Dit wil niet zeggen dat je hem over je heen moet laten lopen, maar beperk je tot de echt belangrijke dingen: meehelpen, elkaar respecteren, eerlijk zijn.
5. Je hoeft absoluut geen schuldgevoelens te hebben. In de grond houdt Olivier heel erg veel van zijn moeder en jij van hem. Je doet heel veel voor hem, al veel jaren lang.
6. Belangrijk: ga niet je zelf verdedigen tegenover jouw zoon. Vermijdt eindeloze discussies. Je zegt gewoon wat je wil en niet wil, zonder waarom. Dus neem een vanzelfsprekende houding aan, wees zeker van jezelf, en als hij niet wil luisteren, dan ga je gewoon weg (geen aandacht geven bij ongewenst gedrag).
7. Praat hij op een normale manier met je, dan geef je hem natuurlijk alle aandacht en warmte.
8. Als hij iets vraagt, zeg nooit direct nee. Dan gaat hij in de verdediging. Probeer eerst meer te weten te komen en zorg er dan voor dat je samen tot een redelijke oplossing komt.
9. Maak je afspraken of een contract met hem, formuleer het dan positief. Dus niet: ‘Als je dit niet doet, dan krijg je die straf’ maar liever: ‘Als je dit doet, dan krijg je die beloning (bijvoorbeeld extra zakgeld of later mogen thuiskomen). Dus liever belonen van het gewenste gedrag, dan het straffen van ongewenst gedrag.
Dit was het voorlopig. Ik hoop dat je hieraan iets hebt.
Vriendelijke groet,
Juliaan
Reactie van de moeder de volgende dag
Beste Juliaan,
Bedankt voor je goede raad, ik kan er zeker veel uit leren en zal dan ook proberen je tips op te volgen!!!!
Zal zeker nog dikwijls je site raadplegen denk ik!!!
Alvast een grote merci, Tracey
Evaluatie na vier maanden
De moeder antwoordt als volgt op mijn verzoek mijn advies te evalueren:
Beste Juliaan, jouw raad heeft mij heel veel geholpen, bij deze krijg je van mij zeker een 10 voor de drie items. De problemen zijn zeker afgenomen door een aantal gemaakte afspraken. Tja, het blijft natuurlijk een typische tiener met al de problemen vandien, maar toch is de situatie veel leefbaarder dan voordien zowel voor hem als voor mij.
Bij deze nogmaals bedankt, groetjes,
Tracey
Mijn persoonlijke commentaar
Veel problemen tussen mensen zijn belevingsproblemen. Men voelt zich aangevallen of men lijdt onder het gedrag van de ander. De moeder lijdt omdat haar zoon haar zo vreselijk kwetst, zelfs in het bijzijn van zijn vrienden. Maar in de grond houden deze mensen heel veel van elkaar. Voor de puber is zijn brutaal gedrag een onhandige manier om zijn zelfstandigheid te veroveren. Daarna heeft hij er heel veel spijt over, maar hij kan dat niet toegeven. Op die manier blijft de moeder met het gevoel zitten dat de relatie met haar zoon helemaal verstoord is.
Het is normaal dat een adolescent zich losmaakt van zijn ouders. Volwassenheid wordt bereikt als dit een losmakingsproces is zonder emotionele breuk. Dit wil zeggen dat de jong-volwassene autonoom kan leven en handelen zonder wederzijdse schuld- en haatgevoelens.
Het komt vaak voor dat dit losmakingsproces tijdelijk met conflicten gepaard gaat. In mijn adviezen aan de ouders geef ik hen inzicht in dit proces: we moeten dit zien in het perspectief van de ontwikkeling naar volwassenheid. Over drie jaar is haar zoon een volwassen man, die zelfstandig en onafhankelijk moet zijn.
De negatieve beleving wordt opgelost als de ouder zakelijker en afstandelijker leert te kijken naar de gedragsproblemen van de puber. Misschien is in dit gezin niet veel veranderd in het gedrag van de zoon, maar de moeder kijkt er nu anders tegenaan. Dit is het begin van een oplossing. De spanning neemt af en de ouder kan voorkomen dat conflicten verder escaleren.
Een belangrijk advies hierbij is het kunnen negeren van probleemgedrag en de nadruk leggen op het positieve. Dat is niet makkelijk omdat de puber enorm kwetsend kan zijn. Vandaar mijn advies de kamer uit te gaan of een blokje om te lopen als het allemaal te veel wordt. De ouder moet als een volwassene boven de conflicten staan en het kwetsend gedrag zien als een onbeholpen poging om zich los te maken van het gezin.
Als de volwassene voortdurend de strijd aangaat, zal hij minder en minder invloed hebben. De adolescent trekt meer en meer op met leeftijdgenoten. Op zich is de omgang met leeftijdgenoten goed en heel belangrijk voor de sociale ontwikkeling. In de groep van leeftijdgenoten kan de adolescent bijvoorbeeld oefenen met de leiderschapsrol of hij heeft meer kans om te leren argumenteren. De leeftijdgenoten kunnen echter ook een ongunstige invloed uitoefenen en dit is vooral het geval als de relatie met de ouders vertroebeld is.
In normale omstandigheden blijven de ouders een belangrijke invloed uitoefenen in de adolescentiefase van hun kinderen, vooral wat betreft basale normen en waarden. Leeftijdgenoten hebben meer invloed op minder belangrijke waarden zoals kledij en vrijetijdsbesteding. Als de ouder-kind relatie slecht is, bestaat er meer kans dat de adolescent normen overneemt van slechte vrienden.
De hulpverlener moet ook rekening houden met de positie van de ouder. De ouder heeft recht op respect en privacy. Schuldgevoelens zijn niet nodig. Belangrijke regels zijn vanzelfsprekend. Mensen die onder één dak wonen, moeten rekening houden met elkaar. De ouder hoeft zich niet te verdedigen als het gaat om elementaire sociale regels. Het advies is dat de ouder op een vanzelfsprekende wijze verwacht en eist dat die regels worden opgevolgd.
Gebruik van machtsmiddelen is niet per definitie af te raden. In de opvoeding staat de volwassene in een gezagsverhouding tot het kind. De volwassene is verantwoordelijk voor het overdragen van normen en waarden. Die overdracht is een leerproces dat met vallen en opstaan verloopt. Het kind moet ‘geleid’ worden totdat hij zelfstandig en uit zichzelf de regels respecteert. Dit leerproces lukt het best als de ouder gezag heeft. Het verzet wordt het grootst en de kans op een asociale ontwikkeling verhoogt als de ouder op autoritaire wijze de regels oplegt. Gezag wordt verkregen door zelf het voorbeeld te geven en door in de omgang met het kind respect te tonen voor de individualiteit van het kind. Een gezaghebbende ouder maakt gebruik van machtsmiddelen om aangepast gedrag te belonen en onaangepast gedrag te negeren. Een autoritaire ouder straft meestal het onaangepast gedrag en negeert het aangepast gedrag.
In deze casus wordt met een duidelijk advies het gezinsklimaat hersteld. Deze moeder hoeft nauwelijks machtsmiddelen te gebruiken. Het is voldoende als ze leert te relativeren en het brutaal gedrag van haar zoon negeert.