De leerkracht ziet tot haar grote schrik een leerling de klas binnenstormen met een dolk in de hand. Hij is zichtbaar boos en opgewonden. Hij ademt snel en kijkt wild om zich heen. De leerkracht kent deze leerling goed en weet daardoor hoe ze hem het best kan aanpakken.
Zij kijkt in zijn ogen en zegt kalm, op gecontroleerde wijze: “Tavio,..., Tavio, ik weet dat je mij of iemand anders hier niets wil aandoen. Maar ik zie dat je erg kwaad bent’.
Zij blijft rustig naar hem kijken en spreekt hem verder op kalme wijze toe: “Leg het mes hier neer, Tavio. Kom op. We gaan samen naar buiten om te praten. Kom op”.
De leerkracht gaat langzaam naar de deur en wenkt vriendelijk naar hem om mee te komen.
Tavio legt de dolk neer en gaat mee met haar naar buiten. Oef!
In de klas was het doodstil geweest. De directeur die ervan op de hoogte was gesteld dat een leerling met een dolk naar de klas was gelopen, komt op het incident af. Ook hij blijft gelukkig kalm en hij ziet dat de leerkracht met Tavio in de richting van zijn kantoor gaat. Hij vangt Tavio daar op en laat hem zijn verhaal doen. De leerkracht wordt door collega’s meegenomen naar de lerarenkamer waar ze van de spanning een zenuwinzinking krijgt. Dat lost zich snel op door de warme ondersteuning van haar collega’s.
Het blijkt dat Tavio een andere leerling zocht die zijn vriendin had afgepikt. Tavio krijgt psychologische hulp om met zijn agressie te leren omgaan, maar krijgt wel een schorsing van een week.
De directeur organiseert een debriefing waarin de leerkrachten die getuige waren allemaal hun verhaal kunnen doen. De leerkracht van Tavio wordt gecomplimenteerd over haar zeer adequate gedrag.
Strategieën om met agressief gedrag om te gaan
1. Reageer snel bij het eerste signaal van agressief gedrag.
2. Blijf rustig en zorg dat uw houding rust uitstraalt (zo weinig mogelijk bewegen, de leerling niet te lang confronterend in de ogen kijken, niet te dicht bij hem gaan staan).
3. Kalm spreken, rustig antwoord geven als een vraag wordt gesteld (ook al is die vraag intimiderend of vijandig gesteld).
4. Uitdagend gedrag en schelden negeren + aangeven dat u zich hierdoor gekwetst voelt (dus eigen gevoelens weergeven) of dat dit de les verstoort; of humor gebruiken, maar dan niet sarcastisch.
5. De leerling met zijn voornaam toespreken.
6. Rustig en desnoods herhaaldelijk wijzen op de regel.
7. De regel helder, concreet en vooral POSITIEF formuleren (i.p..v. “hou op met roepen”: “doe nu rustig voort met de opdracht”).
8. Niet dreigen met straf, maar zeggen dat als de leerling zo doorgaat u verplicht bent die sanctie toe te passen.
9. Straf het gedrag en niet de leerling (nooit tonen dat u hem onsympathiek vindt of verwerpt).
10. Als u zegt een straf te moeten opleggen, dan ook meteen aangeven hoe de leerling daaraan kan ontkomen.
11. Precieze grenzen stellen.
12. De leerling zo mogelijk apart nemen, zodat de anderen hem niet kunnen opstoken en dat hij geen gezichtsverlies hoeft te lijden.
13. In dit apart gesprek de leerling laten uitpraten, tonen dat u goed luistert, vragen stellen die bewijzen dat je zijn visie wilt leren kennen, geduldig blijven als hij brutaal is.
14. Als de agressie echt escaleert en bedreigend wordt: de leerling een uitweg bieden door te laten weglopen, of zelf weggaan en desnoods de andere leerlingen verwijderen van die agressieveling.
15. Minstens één uur na de crisis, als de leerling weer helemaal rustig is, samen met de leerling onderzoeken hoe dit in de toekomst voorkomen kan worden.
16. Na een ernstig incident: debriefing met collega’s om het conflict te analyseren en een plan van aanpak op te stellen om nieuwe agressie te voorkomen of om er beter mee te leren omgaan (dat er een incident is gebeurd is niet zo erg; wel erg is het als u er niets mee doet en er niets van leert).
CONTACT
Heeft u iets gelijkaardig op school meegemaakt en wilt u mijn advies? U kunt een verslag hiervan naar mij mailen. Geef precies en concreet aan hoe het incident is verlopen en met welke gevolgen. U krijgt dan spoedig mijn commentaar. Dit is een kosteloze dienstverlening.
LITERATUUR: Acker, J. van (2013). De gerespecteerde leerkracht: Probleemgedrag professioneel aanpakken. zie link linkerkolom