In een nog lezenswaardig boek over de kolonisatie: ’Dans la Belgique Africaine’ uit 1908 van de onderluitenant Jules Flamme, wordt beschreven hoe deze militair doorheen Congo trekt om aan de grens met Oeganda een nederzetting op te bouwen. Toen was dit land nog ’Congo Vrijstaat’, het persoonlijk eigendom van koning Leopold II. De avonturen die hij onderweg beleefde, in gebieden met vijandelijke stammen, en de zeer moeilijke tochten door het nagenoeg ondoordringbaar evenaarswoud herinneren mij aan mijn eigen ervaringen en tochten met de prauw in dat land, zestig jaar later. Veel Europeanen stierven tijdens hun verblijf in de tropen ten gevolge van malaria, een ziekte die ik ook twee keer heb gehad.
Bij het lezen van dit boek kwam een vraag op die ik mij al meerdere malen had gesteld, namelijk wat een argument zou kunnen zijn voor het koloniseren van landen. Hadden we niet beter die landen met rust gelaten? De volkeren hadden op hun manier zich ontwikkeld en zich aangepast aan de specifieke omstandigheden. Flamme is redelijk verdraagzaam, stelt zich niet al te superieur op en ging met de beste bedoelingen naar Congo. Hij onderhandelt met stamhoofden, maakt een begin van een betere infrastructuur, betaalt de zwarten die zijn plannen uitvoeren en verzorgt gewonde en zieke mensen.
Ik ga hier niet in op pro- en contra-argumenten voor kolonisatie en ontwikkelingswerk. Daar is geen sluitend antwoord op te geven. Wat de Belgen gepresteerd hebben om het onderwijs, de ziekenzorg en de infrastructuur in Congo op te bouwen is fantastisch. In 1950, amper veertig jaar na de start van de kolonie, konden alle kinderen in dit immense land in principe basisonderwijs volgen. In alle regio’s waren er goede ziekenhuizen. De keerzijde was dat er ook blanken waren die de zwarten als inferieur beschouwden en hen zo behandelden.
We kunnen best aan de gewone mensen in Congo vragen wat zij zelf willen, want hun huidige situatie is ellendig. In vergelijking met de evolutie van dat land tijdens de kolonisatie is het ontwikkelingswerk een grote mislukking. Dat komt vooral omdat het basisonderwijs schromelijk verwaarloosd wordt. Ontwikkelingswerkers richten zich liever op projecten die op korte termijn resultaat opleveren (en die instorten zodra de blanken vertrokken zijn).
Ik wil het hier hebben over een totaal ander argument om in landen als Congo te interveniëren. Alhoewel velen, waaronder voornamelijk mensen met een linkse ideologie het ontkennen, hebben we in Europa een onovertroffen beschaving opgebouwd dankzij het christendom. Er zijn weliswaar enorme fouten gemaakt en ons continent bleef niet gespaard van oorlogen en genocides, maar toch is op talloze gebieden Europa toonaangevend, niet alleen wetenschappelijk, technologisch en cultureel, maar ook op moreel gebied. Niet voor niets wil de halve wereld naar ons emigreren.
Christendom betekent zich inzetten voor de medemensen, onbaatzuchtigheid, onvoorwaardelijke liefde, trouw in de relaties, eerlijk en rechtvaardig zijn, niet stelen en bedriegen, de waarheid liefhebben en de schepping goed beheren. Dat alles doen christenen omdat de oneindige God het vraagt en precies dat zet mensen ertoe aan hun eigenbelang op te offeren voor andermans belang. In de vorige eeuw hebben tienduizenden christenen in woord en daad dit toegepast in de kolonies. Nu ontbreekt het aan mensen die gehoor geven aan deze roeping. Congo zal slechts uit het moeras komen als via het onderwijs en het voorbeeld van de christenen in dat land, een stevig fundament wordt gebouwd voor de ontwikkeling. Het christendom biedt zo’n fundament en hier ligt juist de kracht van Europa om Afrika uit het moeras te halen, iets wat China en de Arabische landen nooit zullen evenaren.
Als we in Europa opnieuw het voorbeeld geven, zullen we andere volkeren hiervoor inspireren. In mijn gratis e-book ’Het daget in het Avondland’ verdedig ik de stelling dat de Derde Wereld slechts de ellende achter zich zal kunnen laten na een massale remigratie uit Europa van diegenen die de Derde Wereld zijn ontvlucht en van hun nakomelingen. Het asielbeleid heeft het omgekeerde effect. De beste bedoelingen zijn soms de weg naar de hel. In mijn voorstel zal vanuit Europa alle mogelijke steun gegeven worden aan de teruggekeerde immigranten om in hun landen van herkomst de moraal in de politiek en de economie te doen zegevieren.
Lees ook over de leugens over Leopold II: Myths and facts about Belgian Congo