lees eerst de casussen: LINK
CASUS 1
Na dertien jaar huwelijk is vader weggegaan. De twee zoontjes van respectievelijk 10 en 12 jaar verblijven bij de moeder. De omgangsregeling verliep eerst goed, daarna verliep het zeer problematisch omdat de moeder uit haar woning werd gezet door de vader en zijn familie. De kinderen willen geen contact meer met de vader. Deze laatste zegt dat zijn kinderen onder druk staan van hun moeder. Er is sprake van een hatelijke sfeer. Bemiddeling liep tot nog toe op niets uit.
We zien bij deze casus dat er al twee jaar geen contact meer is tussen de kinderen en hun vader. Vader wil blijven vechten voor zijn kinderen en maakt zich zorgen over hun ontwikkeling. De beide zonen, en vooral de oudste, staan zeer afwijzend tegenover hun vader. Ze willen het liefst dat hij dood zou zijn. De kinderen staan middenin de conflicten tussen de ouders.
De moeder voelt zich erg gekwetst door haar ex en zegt dat hij nooit goed voor haar kinderen heeft gezorgd.
Vadert is hertrouwd en volgens zijn kinderen drong hij zijn nieuwe vrouw aan hen op. Haar kinderen zouden ook voor getrokken worden.
De psycholoog ziet geen mogelijkheden meer om te bemiddelen.
Beide ouders lijken mij wellicht nog bereid tot contact met een hulpverlener. De kinderen zullen hun ouders hierin wel volgen want als de ouders minder negatief tegenover elkaar zouden staan en ook elkaars positieve eigenschappen zien, dan zullen de kinderen dat ook zien.
Vader heeft nu een nieuw gezin. Hij heeft weinig te verliezen. Zijn belang is hersteld contact met zijn twee kinderen uit zijn eerste huwelijk.
Over de situatie van moeder weten we nog weinig. De opvoeding van thuis loopt blijkbaar goed en van school horen we ook geen problemen. De oudste heeft gezegd dat de alimentatie vaak te laat wordt betaald. Van de moeder wil ik meer horen over haar situatie als alleenstaande moeder. Wat is haar belang in deze zaak? UIteraard dat de kinderen bij haar kunnen blijven, maar dat is niet het probleem. Misschien af en toe een vrij weekend of extra financiële steun voor de school, vakantie, kleren?
In aparte gesprekken met de ouders zou ik de bovenstaande vragen proberen beantwoord te krijgen, waarbij ook nagegaan moet worden in hoeverre de vader bereid is iets extra te doen als de omgangsregeling goed verloopt. Ik zal eerst proberen mij zo goed mogelijk in te leven in ieders situatie met begrip voor hun eigen beleving van de problemen. Vanuit het vertrouwen dat hierdoor tot stand komt wil ik beide ouders ondersteunen en samen zoeken naar een oplossing. De verwachtingen van elke partij moeten verhelderd worden en aan elkaar getoetst. Hier moet een onderscheid worden gemaakt tussen hun conflicten en de opvoeding van de kinderen.
Na deze aparte gesprekken kunnen een paar gezamenlijke gesprekken met de ouders gepland worden. Het doel hiervan is te komen tot concrete en glasheldere afspraken die in een contract worden vastgelegd. Dan pas worden de kinderen erbij betrokken. Ik zou in deze fase beide ouders, in mijn aanwezigheid, hun afspraken laten uitleggen aan de kinderen. Op een vastzelfsprekende manier wordt aan de kinderen gezegd dat van nu af aan vader het recht heeft om hen te zien en dat het voor iedereen, ook voor hun moeder, het beste is dat zij allen zich houden aan wat is afgesproken.
CASUS 2
Vader werd door de moeder ten onrechte beschuldigd van seksueel misbruik. Zijn pogingen om omgangsrecht te verkrijgen lukken slechts na vijf jaar. Maar de uitspraak van de rechtbank wordt door de moeder genegeerd.
Vader is ondertussen hertrouwd en zijn partner is in verwachting.
Ik heb de vader het adves gegeven niets meer te verwachten van de jeugdbescherming. Zij kunnen toch niets doen.Het is onmogelijk om de kinderen telkens met geweld naar hem te brengen. Dat zou trouwens de afwijzing van de moeder nog versterken.
De vader heb ik sterk ondersteund en hem het advies gegeven een afwachtende houding aan te nemen: zijn dochters zullen beslist opnieuw contact opnemen, bijvoorbeeld in de puberteit. Als hij dan een goed nieuw gezin heeft gesticht en als hij als een evenwichtig en rechtvaardig iemand contact krijgt met zijn dochters uit zijn eerste huwelijk, zal dat voor beide partijen een verrijkende ervaring zijn. Het enige wat hij nu wel moet doen en in elk geval moet volhouden ook al hoort hij er niks over, is kaartjes en cadeautjes te sturen op verjaardagen en feestdagen.
Twee jaar nadat ik dit advies heb gegeven, dat is vijf jaar na de scheiding, komt er een lichte verandering. De houding van de vader werd positief gewaardeerd door de jeugdbescherming en zij blijven bij de moeder voorzichtig aandringen op contact van de kinderen met de vader. Dit contact wordt nu georganiseerd bij de broer van de moeder. Deze 'veilige' situatie is voor de moeder acceptabel. Voor de vader is dit verre van een ideale oplossing, maar hij ziet dit als een bemoedigend begin. Ik zeg hem dat het wel heel belangrijk is dat vóór de puberteit van zijn dochters er nu al een hersteld contact is.
CASUS 3
De vier kinderen die bij de moeder blijven weigeren halsstarrig contact met de vader. Bij elk bezoek escaleert op straat de situatie. Beide partijen staan uiterst hatelijk tegenover elkaar. De jeugdbescherming vindt het hopeloos. De moeder verwijt de vader haar en de kinderen mishandeld te hebben. Vader vindt dat zijn ex de kinderen manipuleert en hij vreest voor hun ontwikkeling.
Bij dit advies treed ik niet op als deskundige voor een van de partijen. Ik baseer mij op dossiergegevens waarin de standpunten van zowel de moeder als de vader zijn verwoord en waarin ook verslagen van onafhankelijke derden, zoals de justitiemedewerkers, zijn opgenomen.
Deze zaak is zeer ernstig en ik heb gedurende mijn dertigjarige praktijk zelden zo’n extreme vorm gezien. De kinderen zijn de dupe van deze situatie. Beide ouders zijn verantwoordelijk voor de slepende gang van zaken sinds de scheiding in 2002. Ze treden niet op als goede opvoeders in het belang van het psychisch welzijn van hun kinderen. Op wetenschappelijke gronden kunnen we met grote stelligheid beweren dat de kinderen, gezien de lange duur en de ernst van de conflicten, er ernstige psychische gevolgen van zullen dragen. Om die reden is hier sprake van een zware vorm van psychische kindermishandeling.
Ondanks alles wil ik proberen op een constructieve wijze tot een aantal adviezen te komen. Om te beginnen zou ik de vader en de moeder eens willen uitnodigen om te kijken of er ook iets positiefs is te melden. Het volgende wil ik hen voorleggen:
(1) Er zijn een aantal positieve zaken te benoemen: de kinderen zijn bij elkaar kunnen blijven; ze zijn sterk aan elkaar gehecht; er is een goede en hechte band met hun moeder en de schoolresultaten lijden blijkbaar niet onder de conflicten. Hiervoor dient de moeder zeker gecomplimenteerd te worden.
(2) We moeten natuurlijk erkennen dat de moeder alleen de zware last draagt van de opvoeding van vier jonge kinderen, waarvan er een gehandicapt is. Financieel is het niet florissant en de moeder staat uiteraard ook onder de stress van de problemen rondom de omgangsregeling.
(3) Van de vader kan worden gezegd dat hij jarenlang voor zijn gezin heeft gewerkt. Zij hebben dank zij hem een mooi huis kunnen kopen. Door de aard van het dossier kan ik moeilijk positieve zaken vinden, maar is de vader nooit aardig geweest voor de kinderen? Kunnen zij geen enkele leuke herinnering ophalen?
Over al het negatieve wil ik het volgende zeggen:
(4) Het beeld dat de kinderen van hun vader hebben is puur negatief. Wat over de vader wordt gezegd door de moeder is puur negatief. Deugt er dan werkelijk niets aan die man? Er is zelfs sprake van haat bij haar en bij de kinderen. Die gevoelens komen niet zomaar bij de kinderen op: de rol van de moeder in deze beeldvorming is absoluut zeker.
(5) Wat over de moeder wordt gezegd door de vader is eveneens puur negatief. Er klinkt geen enkele waardering door voor haar jarenlange inspanningen in huis.
(6) De grootouders zijn hoogbejaard. Dat deze mensen contact met hun vier kleinkinderen wordt ontzegd en in de conflicten worden betrokken is mensonwaardig.
Aan de rechtbank of aan het maatschappelijk werk valt niets te verwijten: de ouders moeten dit zelf onder elkaar oplossen en de kinderen buiten de conflicten houden. Als zij zo extreem hatelijk met elkaar omgaan en de kinderen erbij betrekken, dan kan niemand voor hen een oplossing bedenken. Als rechter zou ik de kinderen laten weghalen totdat beide partijen een schriftelijk contract met elkaar hebben aangegaan en zij zich ten overstaan van de kinderen verontschuldigen voor hun gedrag van de afgelopen jaren. Deze verwijdering hoeft misschien maar enkele dagen te duren; ondertussen wordt heel intensief overleg gevoerd met de ouders totdat een schriftelijk contract door hen wordt ondertekend.
In dit contract worden afspraken gemaakt over de omgangsregeling, over wat aan de kinderen over de ex-partner mag worden gezegd en niet gezegd, over hoe de kinderen gestimuleerd kunnen worden om hun vader te bezoeken.
Als het contract en het overleg hierover helemaal rond is, wordt door de deskundige een bijeenkomst georganiseerd met de ouders en de vier kinderen. Hen wordt uitgelegd dat de ouders zijn bijeengekomen omdat de toestand niet langer zo kan duren. De ouders verontschuldigen zich ten overstaan van de kinderen voor hun houding van de afgelopen jaren en ze drukken het stellige voornemen uit van nu af aan geen ruzie meer te maken. Het contract en de afspraken worden uitgelegd. De kinderen worden uitgenodigd hieraan mee te werken.
Als de oudste pertinent weigert, dan kan begonnen worden met de jongste kinderen.
Telkens het fout loopt, moeten de kinderen opnieuw van de moeder worden verwijderd totdat er een akkoord komt over een aangepast contract.
Boek over mijn online adviezen: ’Gek van kinderen’
Inleiding: Kinderen en echtscheiding
KLIK OP AFBEELDINGEN VOOR MEER INFORMATIE ( mijn twee boeken verschenen in januari 2018):
