De scheiding heeft ook effecten op de ouders.
In veel gevallen is de scheiding voor beide ouders een deprimerende en moeilijk te verwerken ervaring. Dat heeft in de eerste plaats te maken met de redenen voor de scheiding. De meest voorkomende reden is een gebrekkige communicatie en een tekort aan intimiteit. De man en de vrouw gaan steeds minder met elkaar echt praten. Onderzoekers in de VS hebben eens berekend hoeveel tijd tweeverdieners per week met elkaar praten over persoonlijke zaken. Dit was gemiddeld slechts 10 minuten. We zijn hier mijlenver verwijderd van verliefde stelletjes die dag en nacht met elkaar kunnen fluisteren en dan nog tijd tekort hebben.
De tweede meest voorkomende reden voor scheiding gaat over de machtsverdeling. De man verwijt bijvoorbeeld de vrouw dat ze te autoritair is, te veel zeurt en almaar naar zijn fouten wijst. De vrouw klaagt over haar afhankelijke positie.
Pas op de derde plaats komen redenen zoals ontrouw, alcoholmisbruik of een seksueel onbevredigende relatie.
Een gebrekkige communicatie en discussies over de machtsverdeling brengen met zich mee dat het dagelijks leven van deze mensen voorafgaand aan de scheiding gekenmerkt wordt door een overwicht van negatieve interacties: kritiek, minachting en de andere dwars liggen zijn aan de orde van de dag. Men ziet alleen nog het negatieve van elkaar. Als de ander iets goed doet, dan wordt het geweten aan toeval, aan de rol van anderen of aan de omstandigheden. Beiden voelen zich diep gekwetst. Men is woedend over het gedrag van de ander. Uiteindelijk groeien beiden volledig uit elkaar en na een kritisch incident volgt gewoonlijk de scheiding.
Deze lange periode van negativisme in de meest intieme relatie grijpt diep in. We stellen ons iets anders voor van het huwelijk. De diepste ervaring van liefde is de onvoorwaardelijkheid ervan. We kunnen een Ander niet liefhebben “op voorwaarde dat”. Het is alles of niets. We kunnen niet zeggen: ik heb je lief op voorwaarde dat je rijk bent, dat je mooi blijft, dat je doet wat ik zeg. Zodra er een voorwaarde gesteld wordt, is er geen sprake van liefde maar van baatzucht of eigenbelang. We zijn natuurlijk allemaal mensen met onze fouten en gebreken, maar als het er echt op aan komt betekent liefde voor een Ander dat we alles voor die Ander over hebben. Ook onze eigen zelfstandigheid, onze welvaart en ons geluk. Een scheiding van mensen die elkaar liefde hebben beloofd, kan dus eigenlijk niet. Als het dan toch gebeurt, wordt iets heel fundamenteels vernietigd.
Dit alles betekent dat volwassenen die scheiden het heel moeilijk kunnen hebben om met de ander te overleggen. Doordat juist de gebrekkige communicatie tijdens de voorafgaande periode de voornaamste reden was voor de scheiding, is overleg heel moeilijk. Daarnaast heeft de diepe teleurstelling in wat het mooiste van een mensenleven had moeten zijn en het gevoel te mislukken in een fundamentele opgave, tot gevolg dat veel gescheiden mensen in een depressie geraken en dat heeft uiteraard een invloed op de opvoeding en op de kracht om met de emotionele verwarring van de kinderen om te gaan.
Voor vrouwen betekent de scheiding vaak dat ze hun sociale contacten verliezen. In veel gevallen wordt na het huwelijk de kennissenkring vooral gezocht in collega’s en vrienden van de man. Ook met de familie van de kant van de partner wordt het contact meestal verbroken na de scheiding (nogmaals ten overvloede: dit zijn algemene constateringen die voor veel gevallen van echtscheiding niet zullen gelden. We moeten altijd oog hebben voor de specifieke concrete situatie van een bepaald gezin en dan moeten we nog heel voorzichtig zijn met het trekken van conclusies of het geven van adviezen. Een deskundig hulpverlener beseft hoeveel inspanning en tijd het vergt om mensen echt goed te kunnen helpen. Een hulpverlener kan mensen pas goed helpen en inspireren als hij bereid is meer te doen dan wat binnen de arbeidsvoorwaarden mogelijk is.).
Een heel moeilijk punt is het forse verlies in koopkracht van vrouwen na de scheiding. Op 1 juni 2004 verscheen een rapport van de CBS ( het Nederlandse Centraal Bureau voor de Statistiek) waarin werd aangetoond dat in die gevallen waarin de kinderen na de scheiding bij de moeder blijven wonen, de koopkracht van de man er gemiddeld 33 procent op vooruit gaat, ondanks het feit dat hij de partneralimentatie betaalt. De koopkracht van de vrouw daalt met 21 procent.
Zelfs als de kinderen na de echtscheiding bij de vader gaan wonen, neemt zijn koopkracht nog toe. Deze koopkrachtwinst is wel kleiner, 6%, dan het geval is als de kinderen bij de moeder gaan wonen.
In België is de situatie wellicht anders en is er minder koopkrachtverlies voor de moeder. We moeten namelijk rekening houden met het groter aantal werkende vrouwen in België, de betere voorzieningen voor kinderopvang en met andere subsidieregelingen voor werkende en alleenstaande vrouwen.
Het grote verlies in koopkracht voor moeders met kinderen is natuurlijk een echte schande. In een eerdere publicatie heb ik ervoor gepleit de alimentatie voor een vrouw met kinderen te verhogen tot de helft van het salaris van de man.
Besluitend kunnen we stellen dat de scheiding voor beide ouders en vooral voor moeders aan wie de zorg voor de kinderen wordt toevertrouwd een heel ingrijpende ervaring is die hen beiden in een kwetsbare positie plaatst. In een periode waar ze juist ook de kinderen goed moeten kunnen opvangen, ontbreekt dan vaak de kracht en het doorzettingsvermogen om een goed opvoeder te zijn. De ouder kan zo diep in de put raken dat de kinderen worden vermoord en zij of hij zelfmoord pleegt.
Boek over mijn online adviezen: ’Gek van kinderen’
Inleiding: Kinderen en echtscheiding
KLIK OP AFBEELDINGEN VOOR MEER INFORMATIE ( mijn twee boeken verschenen in januari 2018):
