Sterfelijk of onsterfelijk?
De mens is lichaam en geest. Het is een zekere waarheid dat het lichaam sterfelijk is. Alle mensen gaan dood. Geldt dit ook voor de geest? Sterft onze geest met ons lichaam of blijft onze geest eeuwig ’leven’? Het antwoord op deze vraag is van fundamenteel belang voor elk van ons. Is de geest onsterfelijk dan moet diegene die anderen geweld heeft aangedaan of heeft bestolen, met die gedachte eeuwig leven. Is dat wat bedoeld wordt met de hel? Wie zijn leven in dienst heeft gesteld van zijn medemensen, onbaatzuchtig en onvoorwaardelijk, kan daar eeuwig gelukkig mee zijn als de geest onsterfelijk is. Is dat de hemel?
Kunnen we een antwoord ontdekken over de sterfelijkheid of onsterfelijkheid van onze geest? Dit is met onze rede niet te bewijzen. Dit wil echter niet zeggen dat nooit een antwoord gevonden kan worden. We leren de waarheid niet alleen met de rede kennen. Er is ook het gevoelen en de intuïtie. Er zijn argumenten die de rede niet kent. Bovendien is volgens Pascal de mens niet in staat de waarheid te weten. Het oordeel van de mens wordt door ’bedrieglijke’ machten beïnvloed, zoals zijn eigenbelang, de zucht naar het nieuwe, de verbeelding en de gewoonten.
Omdat we de waarheid niet kunnen weten, spelen we in op de verbeelding van de mensen. Rechters en professoren dragen een toga, artsen een witte jas en een stethoscoop, militairen en koningen een uniform met veel decoraties. Deze attributen zijn nuttig om de indruk te geven dat ze wijs en machtig zijn en om te verbergen dat ze ook gewone mensen zijn die de waarheid niet doorgronden.
In onze tijd wordt het nog moeilijker de waarheid te leren kennen, ondanks de enorme wetenschappelijke vooruitgang en de toegankelijkheid van het onderwijs. De sociale media en de toepassingen van de Artificiële Intelligentie maken het uitermate moeilijk om waarheid van onwaarheid te onderscheiden. De mensen beelden zich in over de juiste informatie te beschikken en de waarheid te weten, terwijl dit niet zo is. De sociale media, de mainstream media en de politiek spelen hierop in en strelen de verwaandheid van de mensen die menen het gelijk aan hun zijde te hebben. Pascal zegt dan ook: ’De voornaamste ziekte van de mens is de angstvallige nieuwsgierigheid naar dingen die hij niet kan begrijpen’ en ’Het is beter een verkeerde mening te hebben over iets dat we niet kunnen weten, dan een nutteloze angstige nieuwsgierigheid naar de waarheid ervan’.
(maandag 13 oktober 2025)