opvoedingsproblemen - gedragsproblemen - jeugdcriminaliteit - orthopedagogiek - politiek voor de 21ste eeuw   

De afschaffing van het christendom was het beste dat het kapitalisme zich kon wensen: zie hieronder op datum 6 april 2020

woensdag 5 februari 2020: gepubliceerd op ThePostOnline: Wat komt er na de dood?

vanaf hier gaan mijn beschouwingen samen met mijn studie van Kierkegaard

donderdag 6 februari 2020: Kierkegaard wilde ’een volkomen menselijk leven leiden’, niet alleen maar gebaseerd op kennis, want dan is  mijn leven gebaseerd op iets dat niet van mezelf is. Met al onze kennis zijn we toch nog dwaas. 

Kierkegaard: 'Men moet eerst zichzelf leren kennen, wil men iets anders kunnen begrijpen’. We moeten onszelf innerlijk begrijpen om onze weg te ontdekken. Maar hier slaat de vertwijfeling toe. Het is dankzij een innerlijk houvast dat we kunnen ontsnappen aan het opgeven van het eigen ik. Dan ben ik in staat  mij in diepere betekenis ’ik’ te noemen. K.: ’Dat is het pad, dat wij allen moeten gaan: over de brug der zuchten heen de eeuwigheid in’.

zaterdag 8 februari 2020 en zondag 9 februari: gericht zijn op het Hogere maakt al het andere relatief, maar die gerichtheid mag niet ontaarden in hoogmoed. Het christendom geeft de maatstaf van het Hogere en is daarom superieur aan een louter menselijke levensbeschouwing (het humanisme). Voor de goede orde: humanisme is meestal even hoogstaand omdat de Tien Geboden en de spiritualiteit van de Bergrede daar in niet-religieuze termen worden vertaald en toegepast. Vandaar mijn mening dat atheïsme voor God een zeer aanvaardbare uiting van de menselijke vrijheid kan zijn, in zoverre de atheïst zich verantwoordelijk voor anderen gedraagt.

Moraliteit is het hoogste, veel belangrijker dan intelligentie, maar de moraal vergt wel geestdrift, engagement, doordrongen zijn van het verborgene. We moeten bereid zijn te sterven voor het Onzichtbare (’sterven’ is hier heel breed gezien, namelijk alle gedrag dat niet ons eigenbelang dient, maar het belang van de Ander. Het werkwoord ’versterven’ of ’zich onthouden van aardse genoegens’ is hier een voorbeeld van).

Zich op elk moment kunnen bevrijden van nieuwe afhankelijkheid, maar elk moment zijn we afhankelijk.

„… een wonderlijke, in mijzelf verzonken en daardoor in een mijzelf en mijn ik verliezende stemming, in een pantheïstisch opgelost zijn …”

Het hoogste is gesloten voor hem wiens streven grenzen heeft.

Er is een verschil tussen vrijheid van denken en vrijheid van meningsuiting, Men kan namelijk een mening uiten zonder er ooit diep over nagedacht te hebben (naar Kierkegaard en toepasselijk op Twitter).

Kierkegaard: ’Jonge mens, jij die nog aan het begin van de weg staat, wanneer je verdwaald bent, keer dan om, wend je tot God en door Zijn opvoeding zal je een jeugd verkrijgen tot mannenwerk bereid’. In mijn woorden: in de opvoeding moeten we de jeugd hartstochtelijk inspireren om de Tien Geboden en de Bergrede eigen te maken. Dat voorkomt de ellende in de wereld en maakt ons tot verantwoordelijke mensen; dan zullen we ’niet de kracht en de moed van de jeugd verspeeld hebben in oproer tegen God’ om dan later bij het ouder worden ’afgemat en zonder kracht een terugtocht te beginnen door ontvolkte, lege landen en verwoeste provincies. door platgebrande steden, door walmende brandstapels van bedrogen verwachtingen … een terugtocht eentonig onderbroken door de dikwijls herhaalde klacht „deze dagen behagen mij niet”.’

Het wordt de hoogste tijd dat het christelijk onderwijs haar opdracht hartstochtelijk vervult. Dan is het hoogste niet gesloten. Dan wordt in dat onderwijsnet de elite gevormd die de wereld haar menselijk gezicht terug zal geven.

maandag 10 februari 2020 en 11 februari: de joden hebben hun geloof 2000 jaar kunnen behouden, ondanks alle vervolgingen en de holocaust. Dit is een nobel voorbeeld voor ons. De christenen in het Midden-Oosten zijn bijna uitgeroeid of weggejaagd, maar nog steeds zijn er kleine christelijke gemeenschappen die het geloof doorgeven aan de volgende generatie. In Europa is het christendom niet echt vervolgd geweest, maar belachelijk gemaakt en vernederd door een continue stroom van beschuldigingen van daden begaan door een kleine minderheid. Gelukkig zijn er ook in Europa kleine christelijke gemeenschappen die de ethiek van het evangelie voor de toekomst bewaren. Jammer dat het christelijk onderwijs hier verstek laat.

We ondervinden nog steeds de gevolgen van de Verlichting. De Verlichting geeft veel goeds gebracht, zoals een bevrijding uit het magisch denken en het bijgeloof.  Het nadeel is dat overdreven en eenzijdige nadruk wordt gelegd op de Rede. Alles wat niet rationeel verklaard kan worden, wordt verworpen. In de plaats van de religie kwamen de mensenrechten. De vraag waarop die rechten gefundeerd zijn, wordt genegeerd. Er wordt geen autoriteit meer erkend. Dit gebrek aan grond leidt tot willekeur en een gebrek aan richting en zingeving.

Een omgekeerde ontwikkeling zien we bij de islam. Ooit, in de 9de tot de 11de eeuw, was de islam verlicht en de islamitische beschaving kende toen een hoogtepunt. Dat is verloren gegaan en moslims zijn gedwongen de koran letterlijk te interpreteren volgens de uitleg van eeuwen geleden, die aangepast was aan de problemen van die tijd. Een Verlichting is slechts mogelijk als de moslims kritisch beginnen na te denken om de problemen van deze tijd aan te kunnen. Het probleem is echter dat wie vragen stelt, riskeert vermoord te worden. Al die terreur zal op den duur beginnen te vervelen. De moslims zullen er toch wel eens achter komen dat verouderde interpretaties hen gijzelen in armoede en alle bekende ellende.

Mijn stelling is dat de Europese christenen een krachtig beleid moeten voeren, in de politiek, de economie, op sociaal vlak en vooral ook in hun eigen onderwijsnet, vanuit de ethiek van het evangelie. Op die manier geven ze het voorbeeld van hoe een menselijke samenleving er uit ziet, zoals God heeft bedoeld. De hoop is dan dat de moslims van hun geloof een kracht maken om in de islamitische landen een nieuw hoogtepunt te realiseren.

De ’ethiek van het evangelie’ moet hier breed worden opgevat. Het humanisme valt er ook onder, waardoor het ethisch handelen van een atheïst niet per se verschilt van dat van een christen. Het gaat in wezen om niet het eigenbelang prioriteit te geven, in dienst te staan van de anderen (ook de toekomstige generaties door bijvoorbeeld goed rentmeesterschap over de planeet Aarde) en het goede laten overwinnen op al het kwaad in de wereld. Een christen gelooft echter dat het appel om goed te zijn van God komt; daardoor kan hij eventueel bereid zijn tot totale opoffering voor de Anderen (klein concreet voorbeeld: een christen hulpverlener kent geen wachtlijsten. Hij offert desnoods zijn vrije tijd op).

Om een menswaardige samenleving mogelijk te maken zal vanuit het Westen een krachtige politiek gevoerd moeten worden om diegenen die de islamitische bevolking terroriseren uit te schakelen. Vandaag las ik op de BBC een verhaal van een Afghaans meisje dat een prestigieuze studiebeurs in de VS had verkregen. Zij droomt ervan terug te keren naar een modern Afghanistan: "I always imagined it to be a valley, with the mountains and rivers and beautiful houses - big, beautiful houses, with beautiful architecture," she says. "Dried fruits and nuts, fresh fruits on the streets… a very modern Afghanistan.”  ( link )

dinsdag 11 februari 2020: Naast de kennis is er de ethiek of naast het weten van feiten is er de plicht zinvol te handelen. We hebben zorgen over ons bestaan in de wereld en er is de zorg om aan de wereld zin en betekenis te geven,  zoals bedoeld is (door de Schepper?).

Is bovenstaande niet het antwoord op de verzuchting van Kierkegaard op 10 juli 1840: ’Ik ben zo mat en zo vreugdeloos, dat ik niet alleen niets bezit, wat mijn ziel vervult, maar dat ik niet begrijp wat haar zou kunnen vervullen, - ach ook niet de hemelse zaligheid’. (VA: want die zaligheid is ook maar eigenbelang zoeken) en verderop geeft Kierkegaard zelf het antwoord: ’Tot U, o God, wenden wij ons om vrede … dat niets ons deze vrede zal kunnen ontnemen, niet onze dwaze, aardse wensen, mijn wilde begeerten, niet het onrustig hijgen van mijn hart’.

Er is meer moed nodig om te vergeten dan om te herinneren.

gepubliceerd op ThePostOnline: Rusland zal Europa redden

woensdag 12 februari 2020 - 13 februari: wanneer zullen we in godsnaam verlost zijn van de industrie, van auto’s, van vliegtuigen, van de ruimtevaart? Zodat we ons kunnen concentreren op de mensen rondom ons, op de natuur en de landschappen om ons heen en we leren te genieten van de goede dingen van het leven?

Wanneer we verlost zijn van al die rotzooi, zullen we weer kunnen luisteren naar de vogels in de ochtend en naar de nachtegaal in de avond. Dan zullen we weer de sterren zien. Hoe langer deze verlossing uitblijft, hoe groter de kans dat het mooie voor immer verloren is.

Kierkegaard: ’… wanneer de mensen mij alles zouden ontroven en zij mij uit hun gemeenschap zouden stoten, dan behield ik toch die vreugde; wanneer mij alles ontnomen wordt, dan zou ik nog steeds het beste behouden: de zalige verwondering over Gods oneindige liefde, over de wijsheid van zijn raadsbesluiten’. Mijn interpretaties: als we ons bevrijden van alle materialistische rotzooi en daardoor bespot worden door de mensen, dan is dat niets in vergelijking met het genieten van al het moois dat de wereld biedt en met de vreugde trouw te zijn in de relaties, anderen niet te benadelen, het goede te doen voor anderen en de natuur met respect te bejegenen’.

Individueel of persoonlijk leven is ’zich zo veel mogelijk verlossen van algemeen menselijke bepalingen’.

vrijdag 14 februari 2020: Kierkegaard’s levenshouding wordt het best verklaard vanuit zijn geloof dat God liefde is met als consequentie  dat we ons niet moeten laten verleiden door de wereld, dat onze geest niet onrustig moet zijn en dat we geen angst voor de toekomst of ontzetting over het verleden moeten hebben. Want God is liefde en door onze onthechting aan de wereld bewijzen we dat we trouw en oprecht zijn in de liefde tot de naasten. Dit laatste is namelijk het bevel van God die liefde is.

zaterdag 15 februari 2020: Kierkegaard: ’Dat men niet zal menen dat het religieuze voor onbeschaafde en domme mensen is, dat is het wat ik met dit verhaal wil bereiken’ en ’Gezondheid tot het hoogste maken is een dierlijk beginsel. Zo beschouwt men een dier; als het niet gezond is, dan dient het nergens voor. Maar de mens is geest …’.

Materialisme en hebzucht is een manier om te ontkennen dat de mens geest is. Wat een armoede!

maandag 17 februari 2020: Kierkegaard noemt geld het medium van de schaamteloosheid. Hoe kan een schrijver of een priester zijn geestelijke activiteit vrijwaren van de eisen van het geld? Hoe voorkomen dat oprechtheid beïnvloed wordt door het streven om mensen te vlijen? Hetzelfde geldt voor de politiek: hoe zijn idealen niet laten besmetten door de eis tot populariteit? Het gaat erom consequent te zijn: „Dat waardoor ik eigenlijk zelf aanstoot gegeven heb, is mijn consequentie. Als ik maar half zo consequent geweest was, dan zou ik op dit ogenblik goed begrepen worden. Maar gehoorzaamheid is voor God dierbaarder dan het vet van rammen en consequentie is de idee dierbaarder dan wereldse erkenning in lariefarie”.

dinsdag 18 februari 2020: even tussendoor: een advies dat ik vandaag naar een gescheiden moeder van een  13-jarige jongen heb gemaild (namen en andere identificatiegegevens zijn gewijzigd):

Beste Maria,

Je legt mij wel een ingewikkeld probleem voor. Gelukkig beschrijf je het goed en het lijkt ook objectief, maar op basis van beperkte informatie kan ik slechts wat suggesties geven. Jij bent de expert over de thuissituatie, dus moet je zelf beslissen of je wat hebt aan mijn suggesties. Indien nodig, kunnen we daar verder over corresponderen.

Het eerste wat mij opvalt is de erg jonge leeftijd voor het gedrag dat Ludo vertoont. ’s Nachts stiekem het huis verlaten om naar zijn vriendinnetje te gaan is nogal wat voor zo’n jochie. Hoe oud is dat meisje trouwens? Hoe zou de kinderrechter daarover oordelen en zal de kinderrechter de ouders niet aansprakelijk stellen? Stel dat ze zwanger geraakt. Ik raad je sterk aan om dit eens voor te leggen aan iemand van de Raad voor de Kinderbescherming.

Er zijn belangrijke positieve dingen te melden. Ludo is heel aardig tegenover zijn kwetsbare zusje; hij heeft een lieve en zachte kant; er is veel liefde in jouw gezin en je zegt dat het de afgelopen jaren rustig en goed was. Dit is belangrijk omdat dit betekent dat er in de opvoeding een stevige basis is gelegd. In zo’n geval is de prognose meestal gunstig. Het is ook goed dat hij regelmatig contact heeft met zijn vader.

Een andere positieve factor is dat Ludo intelligent is. Helaas is het op de school niet gelukt en is hij weinig of niet gemotiveerd.

Het belangrijkste probleem waarmee je zit is de tegenstelling tussen de harde aanpak van de vader en jouw beschermende houding. Vader mag dan niet weten wat Ludo allemaal uitspookt, maar tegelijkertijd worden geen grenzen meer gesteld aan jouw zoontje.

Hem straffen door hem het voetbal of zijn telefoon af te pakken zou niets oplossen. Daarmee leert Ludo nog niet hoe zich wel te gedragen of hij zal nog minder gemotiveerd en opstandiger worden. Zoals je weet uit mijn boek is het veel beter om een positieve afspraak te maken en dat dan te belonen. Je zegt terecht dat hij op voetbal zijn draai vindt en dat mag hem nooit worden afgepakt. Het gaat erom dat hij ’succeservaringen’ opdoet want dat is belangrijk voor zijn verdere persoonlijkheidsontwikkeling.

De afspraken die prioriteit zouden moeten hebben zijn: (1) om ..uur gaan slapen en dan ook echt slapen (2) zijn best doen op school door eerst en vooral zijn huiswerk te maken en elke weekdag 45 minuten te studeren. Je maakt hiervoor een lijst en vult elke ochtend in of hij goed heeft geslapen en er uitgeslapen uitziet; dan krijgt hij op zijn lijst een handtekening van jou. ’s avonds doe je hetzelfde maar dan voor huiswerk maken en 45 minuten studeren.

Op basis van het aantal handtekeningen die hij behaalt ( 10 maximaal), dan krijgt hij op vrijdagavond een kleine beloning (ik weet niet hoeveel zakgeld hij krijgt, maar als dat 6 euro is, dan is is 2 euro vast en voor elke handtekening 40 cent). Je moet zelf uitmaken wat voor beloning je kan geven. Het gaat om het principe: in plaats van te straffen en op hem in te praten (helpt toch niet), liever belonen als hij zich houdt aan de afspraak. Je moet als ouder wel consequent zijn en alleen een handtekening plaatsen als hij het echt goed heeft gedaan. Telkens je in zijn bijzijn een handtekening hebt gezet, geef je hem een compliment en/of een knuffel. Dat alles creëert een positief klimaat in jouw gezin.

Als hij na drie of zes maanden minimaal x handtekeningen heeft behaald, dan krijgt hij een grote beloning.Hier kan de vader aan meebetalen. De beloning is iets wat Ludo toch zou krijgen (bijv. een paar Nikes), maar dat moet hij nu eerst verdienen.

Met dit beloningssysteem zal hij ook betere studieresultaten behalen, want hij zal zijn huiswerk maken en regelmatig studeren. Het belangrijkste is dat Ludo een positiever zelfbeeld zal krijgen. Dat zal hem stimuleren om ook in andere dingen zijn best te doen.

Met de vader hoef je dan niet te spreken over de problemen, maar nu gaat het om wat jullie als ouders van Ludo verwachten en over hoe je hem daar het best bij kan helpen (middels het beloningssysteem).

Een ander advies is niet te denken dat hij is zoals zijn vader. Als je dat denkt, dan zal het ook gebeuren. Dat blijkt toch op een of andere manier uit jouw gedrag of houding tegenover Ludo. Als opvoeder kan je best „naïef’ zijn: ook al liegt hij voor de dertigste keer, dan nog vertrouw je er op dat hij de volgende keer niet zal liegen. Ludo moet weten dat, wat er ook gebeurd, zijn moeder hem ALTIJD blijft vertrouwen. Dat is natuurlijk een heel moeilijk advies. Als ouder zou ik het ook anders willen, maar het helpt uiteindelijk wel.

Dat was het voorlopig. Ik hoop dat je hier iets aan hebt en zoals je weet kan je mij altijd mailen.

donderdag 20 februari 2020: vandaag gepubliceerd op ThePostOnline:

Hippe, vrolijke politici en grote maatschappelijke problemen

zondag 23 februari 2020: Kierkegaard: „In het onmiddellijke is alles waar, maar deze waarheid is in het volgende ogenblik onwaar; want in het onmiddellijke is alles onwaar. Indien het bewustzijn in het onmiddellijke kan blijven, dan is de vraag naar waarheid opgegeven”. Ik vermoed dat we leven in een tijd waarin slechts het onmiddellijke telt. De vraag naar waarheid wordt dan niet meer gesteld. De mensen zijn zelfgenoegzaam in hun bestaan in het onmiddellijke.

Hoe kunnen we dit doorbreken? Door bij het onmiddelijke de vraag te stellen naar de zin. Dan komen we vanzelf bij God terecht. Door dit in vraag stellen, scheppen we ons bewustzijn. Wie slechts in het onmiddellijke leeft, heeft geen bewustzijn. Bewust ’zijn’ is beseffen dat achter het onmiddellijke een zin schuilt. Zo komt Kierkegaard tot de volgende conclusie: ’Het grote bestaat hierin: zijn leven gesteld hebben in datgene wat wezenlijk is voor allen en dan daarin een graadverschil te hebben’.

Ik heb in dit verband een bepaalde opvatting van religie. Religie maakt het mogelijk het rationele te overstijgen. Het rationele is het onmiddellijke; Het gaat om datgene dat in het hier en nu voor  het grijpen (dit is om te be-’grijpen’) ligt. Maar naast het rationele is er ook de vraag naar de zin. Religieus zijn is niets anders dan openstaan voor de vraag naar de zin van het hier en nu. Zo brengen we het hier en nu in relatie tot de Oneindige. Of nog concreter: de zin ligt in de goedheid of de liefde voor de medemens en voor de natuur. Wie het goede doet, is religieus. Al de rest (de rituelen, het uitspreken van het geloof in God) is bijzaak.  De atheïst die een goed mens is en zich verantwoordelijk gedraagt voor de medemensen en voor de natuur, is religieus; ook al ontkent hij het met kracht.

donderdag 28 februari 2020: gepubliceerd op ThePostOnline: Crèches houden kinderen dom

maandag 2 maart 2020: vandaag mijn eerste engelstalig boek gepubliceerd: The best century ever ; het zal wel niet verkopen, maar mijn ideeën liggen nu ook in die taal vast.

dinsdag 3 maart 2020: het menselijk bestaan moeten we denken in het licht van de eeuwigheid. Dat wordt continu vergeten, met als gevolg dat wie zo denkt, eenzaam is.

woensdag 4 maart 2020: consequent zijn, geeft aanstoot. Consequentie moet ons dierbaarder zijn dan wereldse erkenning in lariefarie. Gepraat, geklets en geleuter in plaats van daden, dat is het, wat de mensen willen, dat vinden zij interessant… Het geheim van het leven - indien men het rustig wil hebben - is: flink praten over hetgeen men wil en hoe men verhinderd wordt - en dus geen daden (Kierkegaard, 1846).

donderdag 5 maart 2020: dat God almachtig is, wil zeggen dat Hij geen object, maar louter subject is. Een object kunnen we kennen en manipuleren. God is niet te kennen en niet te manipuleren.

De oprechte mens probeert in zijn relatie met anderen geen object te zijn. Dat betekent dat hij de vrijheid  en de onafhankelijkheid van de anderen zo goed mogelijk probeert te respecteren en te bevorderen. Objecten zijn van elkaar afhankelijk binnen een totaliteit. De mens als subject is innerlijkheid en staat open voor de Ander. De Ander wordt het centrum van het Ik, zodat het Ik plaats ruimt voor (de vrijheid van) de Ander. Dit laatste is de volmaakte liefde en in dit opzicht kan de mens gelijken op God. Maar zegt Kierkegaard: Toch blijft er natuurlijk altijd een oneindig kwalitatief verschil.

zaterdag 7 maart 2020. Kierkegaard: ’Ik wil de mensen opmerkzaam maken op het feit, dat zij hun leven niet moeten verknoeien of verspillen… De mensen zijn niet zo verdorven dat zij het kwade willen, maar zij zijn verblind en weten niet, wat zij doen…. Iemand die front gemaakt heeft tegen „de massa”, waaruit alle verderf voortkomt, hij moet proberen zelf ten val te komen’.

Waarom denken we niet over God en houden we God op afstand? Omdat we tegenover God zo nietig zijn. Om die reden ’verbruiken de mensen hun leven eigenlijk in de verstrooing van het tijdelijke; want al dat gedraaf in het leven is toch eigenlijk verstrooing’.

Kierkegaard: ’Het verschil tussen de mensen bestaat alleen hierin, hoe zij domheden zeggen; dat zij ze zeggen is algemeen menselijk’.

Als ik Kierkegaard goed volg, dan komt het er hier op neer dat we slechts in waarheid leven als we in verhouding staan tot God. Dit is tot wat het objectieve leven transcendeert. Bij Levinas krijgt die verhouding tot God de concrete betekenis van mijn relatie tot de Ander. Via de Ander spreekt God mij toe. Ik moet als het ware de Ander als God beschouwen. De Ander staat volgens Levinas hoger dan het Ik.

Hoe "de massa" brengen tot dit inzicht? Hoe kan de wereld een plek worden waar de mensen elkaar respecteren, de Ander zien als diegene die het Ik moet dienen? In die wereld is geen plaats voor discriminatie en ook niet voor armoede. In die wereld is er, met het oog op de toekomstige generaties (de toekomstige Anderen), goed rentmeesterschap over de planeet Aarde.

zondag 8 maart 2020: de mensen hebben eeuwenlang gevochten tegen de tirannen en revoluties ontketent. Nu zitten we met de tirannie van 'de massa’. De massa, het gepeupel, de openbare mening misbruiken hun macht. De massa is heerszuchtig en daar is geen vat op te krijgen. De massa is de ergste vijand van de mens.

Slechts weinig mensen zijn zo begaafd dat zij met velen willen communiceren. Kierkegaard: ’Maar dat bijna iedereen, en in het bijzonder alle stumpers een dergelijk communicatiemiddel gebruiken - terwijl zij niets dan kletspraat te vertellen hebben - wat een ongeproportioneerdheid!’.

Kierkegaard: ’De meeste mensen zijn subjectief tegenover zichzelf en objectief tegenover anderen, ontzettend objectief soms. De opgave is juist objectief tegenover zichzelf te zijn en subjectief tegenover alle anderen’.

Vandaag gepubliceerd op ThePostOnline: Vrouwenemancipatie

dinsdag 10 maart 2020: Kierkegaard: ’Een ieder die aan het aardse leven vastzit, kan de naaste niet beminnen, dat wil zeggen: voor hem bestaat er geen naaste’. We kunnen ons zo gelukkig voelen, dat we ons niet kunnen inleven in de naaste. We moeten om de mensen lief te kunnen hebben, onszelf verloochenen of ’afsterven' van aards geluk. Anders geformuleerd: we moeten niet te veel belang hechten aan wereldse zaken, want de mens heeft een veel hogere opdracht; namelijk het goede doen voor de anderen.

We zijn wel heel ver verwijderd van deze opdracht.

We kunnen ook geloven in God omdat we er ons behaaglijk bij voelen. Dat geloof is als een koopje sluiten. Maar is dat wel geloof?

Een buitengewoon rake opmerking van Kierkegaard: ’Intelligentie is niet veel zaaks, want intelligentie is niet datgene waarmee men het goed en het ware vooruit helpt, maar datgene waarmee men zich buiten alle moeilijkheden en beslissingen houdt’.

woensdag 11  maart 2020: Het misverstand religie

Er zijn mensen die denken dat religie een zaak is van geloven in God, van belijdend lid zijn van een kerk, van naar de kerk te gaan. Dat is een misverstand. Iemand  kan geloven in God, belijdend lid zijn van een kerk en wekelijks naar de kerk gaan, zonder dat die persoon religieus genoemd kan worden.

Religie is in wezen een kwestie van engagement. Zolang er lijden en onrecht is in de wereld, is een mens slechts religieus als hij zich in het dagelijkse hier en nu inzet om dat lijden te verlichten en het onrecht ongedaan te maken. Hetzelfde geldt voor de politiek en de economie. Economie moet bedoeld zijn om de armoede uit de wereld te helpen. Winst voor zichzelf houden en winstbejag dat ongegeneerd doorgaat, kunnen niet samengaan met religie. Politiek dat niet wordt gezien als een gezamenlijk project om vrede, welzijn en welvaart te brengen, is vanuit religieus oogpunt ongeloofwaardig.

Zo te zien is het noodzakelijk dat we elk moment van de dag goed nadenken hoe we ons het best kunnen engageren.

Stel je nu eens voor dat God lijdt onder al dat lijden en onrecht in de wereld. Misschien wil Hij de mensen aanzetten om zich te engageren om Zijn schepping beter te beheren. Klimaaatverandering, een pandemie en massa immigratie zijn dan de plagen die Hij op ons afstuurt, zodat we ooit tot bezinning zouden komen.

Als dit waar is, dan ligt de redding van de mensheid in een wereldwijde beweging waarin de mensen zich voor elkaar inzetten, ook voor de mensen ver weg en voor de toekomstige generaties.

(ik geloof dat niemand deze pagina van mijn website leest. Waarom doe ik het eigenlijk nog?).

Donderdag 12 maart 2020. Kierkegaard: ’Opvoeding, dat heeft de wereld nodig, … en dat is het wat men volstrekt onnodig vindt’.

Vrijdag 13 maart 2020: Is het overheidshysterie omtrent de coronavirus?

In China zijn er 3176 doden ten gevolge van de corona-epidemie. Dat is op anderhalf miljard inwoners. In Italië, met 60 miljoen inwoners zijn er 1016 doden tot nog toe. In feite zijn dat verwaarloosbare getallen. Bovendien gaat het meestal om hoogbejaarde mensen die al ziekelijk waren. Voor de meeste geïnfecteerden blijft het bij een licht griepje.

Misschien is het daarom beter geen maatregelen te treffen. De economische rampspoed zal dan uitblijven. Het onderwijs kent geen onderbreking.

Geen enkele politicus zou zoiets durven beweren. De media zouden hem meedogenloos aanvallen en de volkswoede is niet te voorspellen. Maar misschien is het allemaal hysterie in deze tijd van de sociale media, waar de domheid zegeviert. Geen enkele politicus kan afwijken van wat politiek correct lijkt te zijn.

Wat zullen de gevolgen zijn van een hoogstwaarschijnlijke economische recessie! Wie worden de zondebokken? Is er nog geld voor de opvang van al die asielzoekers? Is er nog geld voor al die immigranten die leven van een uitkering? Ik houd mijn hart vast.

Misschien is wat ik voorstel in mijn boek: ’De beste eeuw ooit: Hoe een herhaling van de 20ste eeuw voorkomen’ nog zo gek niet. Dan kan de pandemie toch nog een ommekeer teweegbrengen en zullen de mensen verstandig en solidair met elkaar weten om te gaan.

zaterdag 14 maart 2020: „Ieder afzonderlijke mens heeft een oneindige werkelijkheid … het is een verkeerde redering dat duizend mensen meer zijn dan één mens”. Een mens is geen dier. „De kern van het mens zijn is, dat het individu het hoogste is, en dat duizend van hen minder zijn”. Alleen God kan met elke mens, onder de miljarden, zo’n relatie hebben waarin die mens individu is. Dat geldt ook voor de geringste onder de mensen. In de wereld echter tellen de geringen niet mee en is de groep belangrijker dan het individu, zoals de volgers op facebook iemands’ status zouden bepalen. Dat is de kern van de religie: God nabootsen door de geringste mens als de hoogste te beschouwen en daarnaar te handelen of in relatie met hem te treden. Alle mensen tellen mee: dat is christendom! Met allen voel ik mij verbonden. Om elke mens geef ik.

Wat een opdracht! En tezelfdertijd is dit er oorzaak van dat het christendom belachelijk wordt gemaakt. En helaas, in iniuria temporum heeft het christendom hier ook schromelijk gefaald.

Maandag 16 maart 2020: vandaag gepubliceerd op ThePostOnline: Corona-epidemie: hysterie? 

Dinsdag 17 maart 2020: volgens Kierkegaard is religieus zijn niets anders dan ’getuigen’ en dat kan alleen het individu. Getuigen van het feit dat liefde het hoogste is. Christen zijn is niets anders dan een totaal engagement: ik voor de Ander. Al het gepredik en alle rituelen zijn zinloos als de mens niet getuigt.

Woensdag 18 maart 2020: In tijden van gevoel en hartstocht worden martelaren vermoord. In de tijd van de Rede worden martelaren uitgelachen. Als Christus nu op de wereld zou komen, zouden de linkse rakkers hem niet kruisigen, maar uitlachen.

Met de rede kan je namelijk niet begrijpen wat de moraal dicteert. Met de rede sta je niet open voor wat de Ander openbaart. Rationeel gezien is liefde niet te verklaren en nog minder te rechtvaardigen. Dat verklaart de kilte van deze tijd.

Kierkegaard zou moeten terugkomen om zijn beschouwingen te geven over wat er gaande is in dit internettijdperk en over de sociale media. Hij zou misschien zeggen dat de mens zichzelf verloren is. De mens is apparaat geworden. Er zijn natuurlijk heel veel mensen die mens zijn gebleven, maar die blijven zo diep in de achtergrond dat ze geen invloed hebben in de wereld.

donderdag 19 maart 2020: Een van de gevolgen van de corona-epidemie: de straten zijn zo stil, dat ik vanochtend het geklop hoorde van een specht in het stadspark. De hemel wordt niet meer vervuild door witte strepen. De lucht wordt zuiverder. Kunnen we niet definitief stoppen met overbodige industriële productie? Dan kunnen we genieten van de natuur. Dan zijn we goede rentmeesters van de planeet Aarde. Dan zal er meer aandacht zijn voor elkaar.

zaterdag 21 maart 2020: op deze website een pagina toegevoegd over ’Het Einde der Tijden’.

Een merkwaardige opinie van Kierkegaard over de opvoeding: elk kind is rijkelijk begiftigd met talenten. Maar doordat het door ouders wordt opgevoed, wordt dit verknoeid. Dat noemt hij de satire van het mensengeslacht.

Er zijn natuurlijk ouders, leerkrachten en andere volwassen identificatiefiguren die het kind stimuleren om zijn talenten maximaal te ontplooien. Het is een goede zaak voor ogen te houden dat we het ook kunnen verknoeien.

Wat is het bewijs van het geloof: de overtuiging. Het zijn niet de bewijzen die de overtuiging verwekken.

"Het is een dwaling heel de wereld te willen hervormen in plaats van zichzelf. Dit is echt een dwaling voor onrustige hoofden met veel fantasie”. 

zondag 22 maart 2020: gepubliceerd op ThePostOnline: Bijbelexegeten over de coronapandemie

maandag 23 maart 2020:  de volgende tweet de wereld ingestuurd: de globalisatie is een van de oorzaken van de coronapandemie en dus ook van een enorme economische terugval en honderden miljarden aan verliezen. Tijd om ons te bezinnen over een andere manier van leven en een heropleving van de zelfvoorzienende nationale staten.

Kierkegaard zegt dat we onszelf niet te ernstig mogen nemen. We moeten gewoon dankbaar zijn voor elke seconde dat we mogen leven. Als een kind.

In een van zijn sterkste teksten maakt Kierkegaard een onderscheid  tussen het christendom als mogelijkheid en als werkelijkheid. Neem bijvoorbeeld het verhaal van de rijke jongeling. Dat vinden de mensen prachtig (als mogelijkheid). Als een rijke jongeling in werkelijkheid al zijn bezittingen zou verdelen onder de armen, dan zal men hem voor gek verklaren.

Hetzelfde geldt voor socialisten, communisten en groenen: als het blijft bij mooie woorden, dan krijg je veel bijval. Als je het concreet toepast in jouw eigen leven, dan vindt men jou onnozel. Een voorbeeld hiervan is een socialistische partij waarvan de kamerleden slechts het minimumloon willen verdienen en de rest verdelen onder de armen. Slechts weinigen houden dit vol. Of denk aan iemand van de Groenen die geen vliegtuigreizen wil maken, geen auto heeft en sober leeft: wie houdt dit in werkelijkheid vol.

En toch is de toekomst van de mensheid afhankelijk van mensen die het goede voorbeeld geven.

dinsdag 24 maart 2020: Het verschil tussen een jongere en een oudere is dat de laatste weet dat het ideaal oneindig veraf ligt; de jongere denkt door met alle kracht te geloven hij het ideaal kan bereiken. De jongere raakt daarom makkelijk teleurgesteld. De oudere blijft geloven (Kierkegaard 9 november 1849).

woensdag 25 maart 2020: Als denker kan je best je zoveel mogelijk afzijdig houden van de wereld. Dat verhindert voortdurende ergernis. Kierkegaard bijvoorbeeld hekelde het verschil tussen de christelijke leer en mensen die zich christen noemen. Dat laatste is meestal een leugen. Hetzelfde kan in deze tijd worden gezegd over diegenen die zich socialist noemen, of filantroop of voorvechter van de Mensenrechten of een twitteraar die het allemaal beter weet.

Moeten we ons zorgen maken over de economische gevolgen van de corona-pandemie? Er is in de wereld voldoende voedsel voor iedereen. Basale gezondheidszorg kan overal geboden worden. Dat is slechts een kwestie van solidariteit. Als economie niet bedoeld is om winst te maken, maar om de armoede uit de wereld te helpen, hoeven we niet bang te zijn voor de toekomst. Deze pandemie is het begin van een nieuw tijdperk, als we de economie een ander doel geven.

Geluk hoef je niet te zoeken in de dingen buiten jou, maar geluk moet je zoeken in jezelf. Dat laatste betekent in de verhouding tussen jezelf en de zin die je aan jouw leven wilt geven. Dan wordt geluk solidariteit met de anderen.

Kierkegaard zegt dat het geluk in jezelf ligt in de verhouding tussen jezelf en God. Aangezien die relatie met God loopt via onze liefde voor de naaste, komt dit op hetzelfde neer.

donderdag 26 maart 2020: Kierkegaard: „Het christendom  wil de eeuwigheid makkelijk maken, maar maakt dit leven moeilijk:. Een poging om dit in seculiere termen te vertalen: Willen we echt zin geven aan ons leven, dan moeten we veel in dit leven verzaken. Bijvoorbeeld in deze tijd van de coronapandemie: er zijn zoveel mensen die hun baan kwijtraken, die vrezen niet te kunnen zorgen voor de basale levensbehoeften van zichzelf van van hun dierbaren. Dat mag niet zo zijn. Het is ongehoord dat er daklozen zijn. Elke dakloze is er een te veel.  Er moet daarom een basisinkomen zijn voor iedereen, alsook een maximum inkomen en op al wat daarboven wordt verdiend, wordt 100 procent belasting geheven. Verzaken aan materiële rijkdom om de miserie uit de wereld te hebben. Dit laatste is het meest zinvolle.

Kierkegaard zegt vervolgens dat het christendom niet bedoeld is om ons in dit leven te helpen. Dat kan het christendom volstrekt niet. Het kan dit leven alleen maar zo inspannend mogelijk maken. Dat is prachtig gezegd!

Leven in dienst van de Ander, zichzelf verloochenen: dat is zwaar en tegelijkertijd het mooiste wat wij in de mens bewonderen. Een actueel voorbeeld zijn de dokters en de verpleegkundigen die hun leven op het spel zetten om coronapatiënten te helpen.

zaterdag 28 maart 2020: vandaag gepubliceerd op ThePostOnline: 

De coronapandemie is een stress test

zondag 29 maart 2020: Kierkegaard: „De gewone man, die bemin ik…Het was mijn troost om, wanneer ik die afschuwelijke hooghartigheid tegenover geringeren zag, tegen mijzelf te zeggen: dat is mijn levensstijl toch niet”.

Vandaag een nieuwe pagina toegevoegd aan deze website: ’De betekenis en het doel van de coronapandemie’.

maandag 30 maart 2020: De meest extreme passage uit het Evangelie: „Laat de doden de doden begraven en u: kom en volg Mij”. Het is alles of niets. De keuze om christen te zijn is een radicale keuze, waarbij men al de rest moet laten vallen. In deze tijd van individualisme en materialisme een vrijwel onmogelijke opgave. Afstand doen van het individualisme zou betekenen dat men leeft voor en door de anderen, waarbij elk eigenbelang naar de achtergrond verdwijnt. Afstand doen van het materialisme zou betekenen dat we heel sober leven om maximaal aan de anderen te kunnen geven.

Echter: in de geest van Kierkegaard betekent afstand doen van individualisme, eigenbelang en materialisme, dat men werkelijk individu is en het hoogste bezit wat een mens kan bereiken.

woensdag 1 april 2020: Gisteren werd mijn tekst over de betekenis en het doen van de coronapandemie op TPO gepubliceerd. Ik had de link van mijn website aan de redactie doorgegeven en ze hebben dit uit eigen beweging gepubliceerd. Ik heb hen gezegd dit erg te waarderen. Vandaag heb ik deze tekst in het Frans vertaald en via Facebook en Twitter verspreid.

Kierkegaard hecht groot belang aan onthechting aan de wereld. Dit is een voorwaarde voor waarheidsvinding. Zonder onthechting is er ook geen christendom. Christendom is volgens hem geen geloof, maar is geloven. Dit laatste betekent dat het gaat om wat wij doen en wat een ware christen doet, moet los staan van zijn gehechtheid aan de wereld, dus van elke vorm van eigenbelang. Kierkegaard: „… iedere mens is steeds min of meer bang voor de waarheid, en dat is menselijk, want de waarheid heeft iets te maken met ’geest zijn’ - en dat is bijzonder zwaar voor vlees en bloed en zinnelijke weetgierigheid. Tussen de mens en de waarheid ligt het afsterven en daarvoor zijn we allemaal bang”. Afsterven is hier synoniem voor onthechting. Het is sterven voor het onzichtbare, voor iets geestelijk. Dat vereist de moed om af te zien van al het wereldse dat toch vergankelijk en tijdelijk is. Onthechting is noodzakelijk om gericht te blijven op het Oneindige, het Eeuwige. Dat is wat de mens tot ware mens maakt.

Het gezin is meer dan de hoeksteen van de samenleving. Het gezin brengt de moraal in de samenleving. Als in de beschaving de waarde van het gezin haar centrale rol verliest, is het einde nabij.

donderdag 2 april 2020: Volgens Kierkegaard is door het populariseren van de wetenschap alle ware godsdienstigheid bij het volk zoek geraakt. We kunnen dit veralgemenen naar de geest van rationalisme en objectiviteit die er oorzaak van is dat de mensen verstrikt zijn geraakt in hun denken. De zinvraag is verloren gegaan. In deze tijd lijkt dit ontbreken van de zinvraag niet meer te overbruggen. Kierkegaard zegt hierover dat de massa niet tot inzicht is te brengen. Hij ziet het als zijn taak om afzonderlijke individuen aan te spreken. 

Iemand er op aanspreken is niet voldoende. Kierkegaard gebruikt hier het beeld van de politie die in plaats van boeven te vangen, zou doceren over het stelen. Er moet daarom handelend worden opgetreden. Ik kan dit op mezelf toepassen: naast het doceren over orthopedagogiek, werkte ik mij ook uit de naad om gezinnen te helpen. Het was dit laatste dat de studenten waardeerden en waardoor ik grote invloed kon uitoefenen.

zondag 5 april 2020:  Kierkegaard: ”… er is een tijd dat het christendom staatsgevaarlijk en revolutionair was, dat het aan de mens vijandig was en nu is het christendom gewoon humaniteit … Toen het christendom verslapte, werd de grote massa van de mensen christen ... Het is absoluut zeker dat het existentieel in de wereld zetten van de waarheid een zekere ondergang betekent, en dat is juist het christendom”.

Dit werd 170 jaar geleden geschreven en is actueler dan ooit. Als we christendom gewoon vervangen door ’onthechting’, ’engagement voor de Ander’, ’verantwoordelijk gedrag tegenover mens en natuur’, - kortom naastenliefde -. dan zien we hoe vijandig deze waarheid is tegenover de consumptiemaatschappij en de politiek zoals die nu wordt bedreven.

We zien het wel, de noodzaak van bovengenoemde waarden, maar weinigen nemen de stap om het in praktijk te brengen zodat die waarheid zegeviert. Kierkegaard zegt het ironisch: ’Dank God dat je de waarheid niet bent, want dan zou je ondergang in de wereld zeker zijn’.

Zelfverloochening is tegen de natuur van de mens en maakt het wezen uit van de mens.

Vandaag gepubliceerd op ThePostOnline: De coronacrisisindustrie

maandag 6 april 2020: Er is een radicaal verschil tussen de mensenrechten en het christendom: zelfverloochening. Er is geen enkel recht dat de mens dwingt zichzelf op te offeren voor een Ander. Dat is helaas de voornaamste reden geweest om het christendom vaarwel te zeggen.

Willen we de Europese beschaving herboren doen worden, dan moet zelfverloochening als het ware in de grondwet worden vastgelegd. Dat is trouwens de betekenis van ’Zo helpe mij God’, want God helpt de mens zichzelf te verloochenen in naam van de naastenliefde. Liefde is in de eerste plaats zelfverloochening. Kierkegaard zegt hierover ’dat je geen baas meer bent over je eigen leven … christen zijn dat is sterven en ook gehaat en vervloekt worden door de mensen .. zodoende is het christelijke bovenmenselijk en toch wordt navolging geëist’.

Om die reden is het christendom in feite bedoeld om de hele wereld te omwentelen. Het gaat niet om het preken: ’wat door mijn bestaan wordt uitgedrukt is mijn preek .. mijn bestaan is mijn subjectiviteit’. 

Bij de coronapandemie zien we dat er mensen zijn die elke dag en gedurende maanden, hun leven riskeren om anderen te helpen genezen. Dat is het hoogste wat een mens kan bereiken, alhoewel men zijn leven erdoor kan verliezen. Het christendom zegt dat we dat altijd moeten doen: onszelf laten afsterven om op te komen voor het belang van de Ander. Maar precies dat roept weerstand op: werken en geld verdienen voor het welzijn van een Ander? In het huwelijk alles over hebben voor de Ander, ook al beantwoordt zij niet meer aan mijn verwachtingen? Wie ja zegt op deze twee vragen, wordt voor gek verklaard. Dan zijn diegenen die in de ziekenhuizen hun eigen leven riskeren, ook gek.

Algemene conclusie: de afschaffing van het christendom was het beste dat het kapitalisme zich kon wensen.

Misschien nog de volgende toevoeging: stel dat een dominee het verhaal van de rijke jongeling vertelt. Deze jongeling volgde stipt alle geboden en deed het goede. Toen hij aan Jezus vroeg wat hij moest doen om Hem te volgen, kreeg hij als antwoord al zijn bezittingen te verkopen en aan de armen te geven.

Die preek van de dominee zal allen beroeren, vooral als hij het met veel pathos vertelt. Indien de dominee, die van rijke familie is, zelf zijn bezittingen zou verkopen om het onder de armen te verdelen, zou men hem voor gek verklaren. Zijn familie zou hem voor de rechter slepen. Misschien lukt het om hem ontoerekeningsvatbaar te verklaren. Tja, het christendom eist het bovenmenselijke.

Er zijn priesters en monniken van rijke komaf, die de belofte van armoede hebben afgelegd. Over hen hoor je geen woord.

dinsdag 7 april 2020: De onthechting en zelfverloochening zijn nochtans voorwaarden om op aarde een Aards Paradijs te creëren. Indien de mensen zich massaal aan deze christelijke opdracht zouden houden, is er geen armoede meer op de wereld, zijn we bevrijd van de hebzucht, zijn we bevrijd van de verslaving aan het materialisme, en zal de natuur weer opbloeien.

Eerst is er het leven, dan de theorie. Met de theorie wordt alles objectief. Het misverstand is dat we met de theorie leven kunnen voortbrengen. We moeten altijd terugkeren naar het leven. Wat mogelijk is (het theoretische) ontroert en wordt bewonderd; maar als het mogelijke werkelijkheid wordt, dan wordt het gehaat, verbannen en vervolgd.

De rationaliteit maakt veel kapot: onvoorwaardelijke liefde wordt een verstandshuwelijk; vertrouwen wordt garanties vragen; iets wagen wordt nuchtere berekening; persoonlijkheid wordt onpersoonlijke objectiviteit. In zekere zin is de mensheid achteruitgegaan door de Rede. Dit doet me denken aan de mensen in Afrika: daar wordt nog echt geleefd! Alhoewel de zogenaamde beschaving ook daar een einde maakt aan het onvoorwaardelijke, het vertrouwen, het wagen en de warmte van de persoonlijkheid.

woensdag 8 april 2020: Hoe vaak moet ik het nog herhalen? De wereld van vandaag is gebaseerd op een verkeerde aanname over de zin en het doel van ons bestaan. Dat is eigenlijk evident: zou het werkelijk zo zijn dat de zin en het doel van ons leven het verwerven is van zoveel mogelijk macht en zo rijk mogelijk worden? Natuurlijk niet. De zin en het doel van ons leven ligt in het uitoefenen van het beetje macht en invloed die we hebben in dienst te stellen van de Ander en om genoeg te verdienen om anderen uit de armoede te halen.

Pas dit toe op onze dienstbaarheid ten aanzien van de toekomstige generaties. Dan is het onze voornaamste zorg dat de planeet goed beheerd wordt, dat geen planten of dieren uitsterven, dat we de landschappen behouden, dat we zuinig omgaan met de grondstoffen, enzovoort.

Daarom is het zo verschrikkelijk dat we deze dienstbaarheid zo schromelijk verwaarlozen. De wereld is krankzinnig.

Ik blijf maar nadenken over hoe dat veranderd kan worden. Hoe de zieke patiënt, - de wereld -, tot inzicht kan komen. Mijn essays en teksten die ik hierover schrijf, hebben in elk geval nog geen enkel resultaat opgeleverd.

Een mooie passage in dit verband lezen we bij Kierkegaard. Als God liefde is, dan betekent dat niet dat wij ons geluk, onze macht en onze welvaart aan Hem te danken hebben (het protestantisme meent dit verkeerdelijk*): "Of is het wellicht Gods bedoeling om - juist door zich als liefde te openbaren - ons mensen er toe te bewegen Zijn wil te doen”. Is geloof in God niet nodig, om dit inzicht te verwerven???

Geloof en weten: Tussen twee mensen die elkaar echt liefhebben kan men nooit verder komen dan dat de een gelooft dat de ander hem of haar bemint. Zekerheid in het weten hebben we in dit geval niet. Zo gaat het ook met de verhouding tussen de persoonlijkheid en God in het bestaan, het gaat daarin slechts om geloof. "Geloof heeft in alle eeuwigheid niets met weten te maken”. Om die reden is geloof een volstrekt persoonlijke aangelegenheid, waar de mens als enkeling handelt. Het gaat om handelen en niet in weten. Het gaat niet om aanbidden of om kennis van leerstellingen, maar om navolging.

(*) Kierkegaard: Protestantisme dat is rondlopen met Gods genade als een dievenbuit en zich daarna zover mogelijk van God verbergen in wereldse zaken.

EINDE

vanaf 9 april 2020 een nieuwe pagina: Vrees en Beven

 

alle teksten van deze rubriek: