De noodzaak van een radicale mutatie van het mensdom

We moeten voorbereid zijn op wat onvermijdelijk komen gaat en wat nog te voorkomen is indien we kiezen voor een radicaal andere wereldorde. Het gaat niet op dat zoveel, ook arme landen onvoorstelbaar veel geld besteden aan de wapenwedloop. Dit zal eens fout lopen. Het is immoreel dat de rijkdom zo onrechtvaardig is verdeeld binnen de landen en in de wereldgemeenschap. Het is krankzinnig dat de mensheid zo roekeloos omgaat met de natuurlijke bronnen van de planeet Aarde, waarop toekomstige generaties moeten kunnen menswaardig en gezond leven. Het is ontoelaatbaar dat landen met een ingebakken gewelddadige cultuur over atoomwapens beschikken. Dit alles betekent dat we met absolute zekerheid naar een radicaal andere wereldorde moeten streven. In elk geval op korte termijn. Dit vraagt om een revolutie.

Hoe die revolutie, die geenszins gewelddadig mag zijn, op gang brengen? Hoe miljarden mensen motiveren voor een radicaal andere levenshouding? Diegenen die de hoofdverantwoordelijken zijn voor bovenstaande gevaren en onrechtvaardigheden, vormen samen een beperkte groep. Die groep heeft echter het kapitaal in handen, heeft de macht, controleert de media en heeft de beschikking over de ordetroepen. In de afgelopen tienduizend jaar is er steeds in elke stad, in elk land en in elk rijk een kleine groep geweest, die de macht en het grootste deel van de rijkdom naar zich toetrok. Bij deze groep ligt de hoofdoorzaak van geweld, oorlog, onderdrukking, uitbuiting en slavernij.

Een strijd tegen deze oppermachtige groep kunnen we niet winnen en we kiezen trouwens voor een geweldloze actie. Wat wel mogelijk is, is de macht van die groep ondergraven door hen compleet te negeren. Dit betekent dat we nauwelijks geld zullen uitgeven. We beperken ons tot de noodzakelijke levensbehoeften en onze vrije tijd besteden we niet aan reizen of aan dure hobby’s en evenementen, maar aan gewoon samenzijn met de mensen die ons dierbaar zijn. Deze grondhouding zou een radicale mutatie betekenen van het mensdom en een definitief einde kunnen maken aan het onrecht en de eeuwige cyclus van oorlogen in de wereld.

Deze mutatie kan worden gedefinieerd als een verandering van het levensprincipe van ’ik ben het centrum van de wereld’ naar een subject die er is voor de Ander: ’Voor de Ander, ondanks mijzelf, vanuit mijzelf (*)’. In plaats van het eigenbelang na te streven, staat het ik in dienst van de Ander. Het ik voelt zich oneindig verantwoordelijk voor de naasten: de naasten nabij, de naasten ver weg en de naasten die in de toekomst zullen leven op de planeet die we voor hen achterlaten.

Elke stad, elk dorp, elke familie of elke gemeenschap probeert in de mate van het mogelijke een zelfvoorzienende omgeving op te bouwen. We hebben in wezen niet meer nodig dan gezond voedsel, warmte en een veilig huis. Vanuit deze grondslag bouwen we een hecht netwerk op van mensen die zich met elkaar verbonden voelen en die solidair zijn met wie in nood verkeert.

Als miljarden mensen kiezen voor deze nieuwe levensstijl, zal een radicaal nieuwe wereldorde vanzelf opdagen. Overal zijn de mensen inventief en creatief genoeg om hun leven anders in te richten. Het enige waar we steeds alert voor moeten blijven is dat geen nieuwe groep zich macht en onevenredige rijkdom gaat toe-eigenen.

De Europeanen en de moslims kunnen hier een voortrekkersrol spelen. Het joods-christelijk fundament van Europa betekent in essentie liefde of verantwoordelijkheid voor de naasten. Indien de moslims in de landen van herkomst vrede, welzijn en rechtvaardig verdeelde welvaart realiseren, kan samen met Europa een alliantie worden aangegaan die een vierde wereldmacht vormt. Een wereldmacht die vrede en rechtvaardigheid op aarde als haar opdracht ziet.

(*) een citaat van Emmanuel Levinas dat essentieel is voor zijn filosofisch mensbeeld

opvoedingsproblemen - gedragsproblemen - jeugdcriminaliteit - orthopedagogiek - politiek voor de 21ste eeuw

Site Navigation[Skip]

Sidebar[Skip]

juliaan van acker, emeritus hoogleraar orthopedagogiek