In een ver verleden waren het profeten die de wereld waarschuwden voor naderend onheil. In deze tijd zijn er filosofen en andere denkers die verkondigen dat het zo niet verder kan. In een talmoedles wijst Alain Goldmann, Grand Rabbin de Paris van 1980 tot 1994, er op dat de profeten vaak door het volk werden bedreigd omwille van hun onwelkome boodschap. De priesters wilden de profeet Jeremia doden, maar toen hij zei de gezant van God te zijn, werd hij geloofd door de vorsten en door het volk. De profeet Ezechiël werd bespot. Jesaja klaagt erover dat het volk zich van God heeft afgekeerd want „hun hart is afgestompt, hun oren zijn doof en hun ogen houden zij gesloten” (Jesaja 6:10). Alleen Jona, die de stad Nineve waarschuwde voor een nakende verwoesting, werd geloofd. Het volk beloofde van gedrag te veranderen en kon het onheil op die manier voorkomen.
Goldmann concludeert dat de missie van profeten niet makkelijk is. Meestal worden ze hard aangepakt of bespot. De teksten die de profeten ons hebben nagelaten, laten ons toe na te denken over wat in onze tijd gaande is. Ook nu ontmoeten morele leiders vaak weerstand, zij zijn vaak gedesillusioneerd, maar de teksten van de profeten bieden troost.
Wat leert ons voor onze tijd de exegese van teksten over de profeten? Eerst en vooral dat een klein volk kan overleven als naar de profeten wordt geluisterd. Dat gold trouwens al vóór het tijdperk van de profeten. Toen Mozes, als de spirituele leider van het joodse volk hen leidde uit de slavernij in Egypte, was het volk opstandig toen de tocht in de woestijn al te lang duurde. Zij wilden liever terugkeren naar de slavernij in Egypte. Mozes kon hen echter overtuigen Gods geboden op te volgen en afstand te nemen van de afgoderij van het Gouden Kalf (wat we nu zouden kunnen vergelijken met de consumptiemaatschappij). Toen het joodse volk op het punt stond het door God aan hen beloofde land binnen te vallen, werden eerst verkenners erop af gestuurd. Die kwamen terug met de boodschap dat het een zeer vruchtbaar land was, waar „de druiventrossen zo zwaar waren dat twee mannen nodig waren om ze te dragen”, maar er woonden reuzen die onoverwinnelijk leken.
Het joodse volk heeft zowel het Egyptische rijk van de farao’s als het Babylonische rijk overleeft. De Griekse beschaving en het Romeinse Rijk raakten in verval. Het joodse volk heeft alle grootmachten overleefd en haar identiteit behouden. We zien in deze tijd hoe Israël weet te overleven ondanks zeer vijandige grote landen als buren.
Ten tweede hebben de profeten de joden erop gewezen niet te vergeten dat ze slaaf zijn geweest in Egypte. God heeft hen hieruit gered en Hij verwacht dan ook dat ze, in tegenstelling tot de slavernij, ieder mens respecteren, niemand benadelen, medelijden hebben met het lijden van ieder mens. Egypte heeft de prijs moeten betalen voor de wrede behandeling van de joden en kwam daardoor in verval. In deze tijd zien we hoe de islamitische landen die Israël willen vernietigen, enorm veel ellende kennen, elkaar bestrijden en geregeerd worden door corrupte dictators zonder mededogen.
Ten derde kunnen we in het algemeen concluderen dat een klein volk gedurende duizenden jaren een beslissende rol op het wereldtoneel kan spelen, terwijl grote, machtige rijken gedoemd zijn in verval te geraken. Jesaja (27:6) heeft voorspeld dat „Jacob zal wortel schieten, Israël zal bloeien en uitspruiten, zodat zij de wereld met vruchten vervullen”. Die voorspelling lijkt nu vervuld: er zijn slechts 14 miljoen joden, verspreid over de gehele wereld; tegenover 1 miljard Chinezen en 1,1 miljard Indiërs lijkt dit weinig voor te stellen. Maar wat voor een onderricht heeft het joodse volk aan de wereld te bieden! Miljarden mensen worden geïnspireerd door de bijbel. Wie met een open blik kijkt naar de ethiek die in de bijbel ons wordt voorgehouden, zal toegeven dat dit de weg is naar een menswaardige wereld, zonder oorlog, waar alle mensen rechtvaardig worden behandeld, waar onze relaties worden bepaald door onvoorwaardelijke en onbaatzuchtige liefde voor de naaste.
Jeruzalem was het spirituele centrum dat deze ethiek uitdroeg, vandaar dat grote imperia het joodse volk wilden vernietigen. Het joodse volk staat voor verdraagzaamheid, voor gelijkheid en broederlijkheid. In deze tijd is het antisemitisme en de haat tegen de Israël geïnspireerd door duivelse krachten die willen verhinderen dat de wereld een Koninkrijk Gods(*) wordt. De rol die Israël nu in het Midden-Oosten speelt, als voorbeeld van hoe in een dor land een welvarende staat kan ontstaan waar mensen in vrijheid leven, kan gelden voor de wereld als geheel.
Tot slot kunnen we de lessen van de profeten zien als een pleidooi om te luisteren naar de huidige denkers die de wereld waarschuwen en die aangeven wat er moet veranderen en hoe. Het gaat dan vooral om denkers die worden geïnspireerd door het Hogere, die niet schromen op te komen voor een waarheid die van elders komt. Velen in het Westen zijn zo onverstandig te denken dat het christendom, als erfenis van het jodendom, op sterven na dood is. Het is niet omdat zoveel mensen onkerkelijk zijn geworden, dat de ethiek die in de bijbel wordt verkondigd daarom aan waarde heeft verloren. We hebben daarom strijders nodig die tegen de stroom in, de mensen weten te overtuigen van de opdracht van elke mens om zijn naasten lief te hebben, ook al is die naaste een vijand, iemand die iets anders gelooft, iemand die afvallig is of als de naaste in de ogen van de wereld waardeloos is (**).
De oorlogen en de oorlogsdreigingen kunnen slechts voorkomen worden door de ethiek. Er is een spirituele heropleving nodig zodat de mensheid tot bezinning komt. De joden en christenen kunnen hier een onmisbare rol spelen om door hun voorbeeld en charisma de bijbelse ethiek over te dragen.
Tot slot nog een voorbeeld betreffende de klimaatverandering. Nu wordt het heil verwacht van de wetenschap en de technologie. Ik vermoed dat dit een heilloze weg is en sommige grote landen zullen zich niet houden aan de afspraken. De oplossing ligt in een spiritueel reveil, waar de consumptiemaatschappij de plaats ruimt voor een wereld waar de mensen sober leven, waar ze het belang van anderen - ook in internationaal verband - stellen boven het eigenbelang en waar de prioriteit wordt gegeven aan de gezinsopvoeding, goed onderwijs voor alle kinderen en aan de zorg.
Ik wil hier eindigen met enkele voorstellen voor een nieuw beleid in deze tijd waarin zoveel dreigingen op ons afkomen:
- Kleine, maar soevereine landen hebben de meeste kans om de apocalyptische ontwikkelingen die gaande zijn te overleven. Om die reden moet de Europese Unie ontbonden worden en vervangen door een Europese Confederatie van soevereine landen, waartoe ook Rusland en Israël behoren. Wenen wordt het politieke centrum van deze confederatie.
- Onze beschaving moet worden uitgeroepen als een joods-christelijke beschaving waar de ethiek van de bijbel de maatstaf is voor het beleid en wordt overgedragen in de opvoeding en het onderwijs. Jeruzalem wordt het spirituele centrum van de westerse beschaving.
- Binnen de Europese Confederatie is geen plaats voor moslims, ook niet in Israël. Bij dit laatste zal Israël niet meer genoodzaakt zijn uit verdediging de wapens tegen de moslims te gebruiken. Er wordt echter vanuit de confederatie alles in het werk gesteld om islamitische landen te ondersteunen om vrede, welzijn en welvaart tot stand te brengen. De teruggekeerde immigranten kunnen hierbij een cruciale rol spelen. Hetzelfde geldt voor de zwarten die hun verantwoordelijkheid moeten opnemen voor zwart Afrika zodat daar alle kinderen naar goede scholen kunnen gaan, er een voor iedereen toegankelijke gezondheidszorg is van hoge kwaliteit en zodat een einde komt aan diepe armoede.
- De planeet aarde brengen we meer en meer om zeep. Ook oceanen raken hopeloos vervuild en de zeeën worden volgestouwd met windmolenparken. De biodiversiteit neemt schrikbarend af. Met de stijging van de zeespiegel wacht ons een nieuwe Zondvloed. Hier kan het Westen een voorbeeld geven van verantwoordelijk gedrag. De afgoden van het materialisme en van de consumptiemaatschappij zullen niet langer aanbeden worden. De industriële productie en de consumptie van niet-vitale producten worden met 90 procent verminderd.
- In de plaats komt een spiritueel tijdperk waar de mensen leven zoals in grote, zelfvoorzienende abdijen waar de leden levenslang blijven en grote samenhorigheid heerst of zoals in de Amish gemeenschap. Moest iedereen op aarde leven zoals de Amish komt een einde aan de vernietiging van onze planeet en creëren wij een paradijs op aarde.
- De joden hebben nooit een bekeringsdrift gehad. Het is niet de taak van het Westen om andere landen te bekritiseren. Er worden geen sancties opgelegd. Er worden geen sermoenen gehouden over de Rechten van de Mens om anderen de les te spellen. We hoeven slechts het voorbeeld te geven van hoe een ’Koninkrijk Gods’ op aarde kan worden gevestigd. Samen met de joden kan op die manier de gehele westerse beschaving over de gehele wereld haar vruchten afwerpen. Dit advies om ons in de buitenlandse politiek te beperken tot het voorbeeld geven komt goed overeen met wat Montesquieu zegt in "De l’esprit des lois" (1748, 28:38): „De hoogste handigheid is uitnodigen als niet gedwongen moet worden, leiden als niet bevolen moet worden. De Rede heeft een natuurlijke macht, wie de Rede weerstaat komt uiteindelijk bij de Rede terug”.
Het bovenstaande is misschien een onwelkome boodschap. Ik kan niets anders dan de absolute noodzaak ervan te bevestigen willen we een door de mensen veroorzaakte apocalyps voorkomen. Destijds hebben de inwoners van Nineve geluisterd en het kwam weer goed. Ik vrees dat we nu een heel spannende tijd zullen beleven, met ongehoorde rampen en agressie. Dat is de zure appel die we zullen moeten doorbijten. Worden de zes bovenstaande voostellen opgevolgd, dan komen we na een heel moeilijke periode in de beste eeuw ooit voor de gehele mensheid.
7 september 2022 (laatste update woensdag 9 november 2022)
(*)’Koninkrijk Gods' moet niet per se religieus worden opgevat. Ik bedoel een staat waar de burgers zich houden aan de ethische normen zoals in de bijbel wordt aangegeven. Elk individu kan zelf beslissen of dit een door God geopenbaarde waarheid is of een wijsheid die de mensheid in duizenden jaren heeft opgebouwd.
(**) Deze oproep is belangrijk omdat hiermee wordt aangegeven dat voor extremisme, fanatisme en terrorisme geen plaats is in een door de joods-christelijke ethiek geïnspireerde revolutie. Zie de Bijbel, Spreuken 3:29-32.
- Terug natuurmens
- Zonder ethiek is er geen democratie
- De onmacht van politici
- De gelouterde wereld en het Restoratie-tijdperk
- De EU afbouwen om een sterk Europa te worden
- De Apocalyps van Johannes: een waarschuwing voor onze tijd
- De les van de profeten: Hoe een klein, soeverein land kan overleven
- kanttekeningen deel I
- kanttekeningen deel II
- kanttekeningen deel III
- Onze ethische plicht de EU af te bouwen
- Verantwoordelijkheid om niets
- Een filosofie voor onvoorspelbare tijden
- essay2022.pdf
- Alleen een God kan ons nog redden (Heidegger)
- Een andere kijk op de oorlog in Oekraïne